بررسی خشک‌ کن ترکیبی هوای گرم- مایکروویو بر میزان گلیسیریزیک اسید عصاره ریشه شیرین بیان

استفاده از گیاهان دارویی، به دلیل عوارض جانبی کم‌تر نسبت به داروهای شیمیایی و ترکیبی، این روزها مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین مراحل فرآوری پس از برداشت در حوزه‌ گیاهان دارویی، عصاره‌گیری است. اولین گام در تهیه عصاره، عملیات خشک‌کردن است. از این‌رو انتخاب بهترین روش و اعمال مناسب‌ترین شرایط برای خشک‌کردن یک محصول حائز اهمیت است. هدف از این انجام پژوهش بهره‌مندی از شیوه‌ نوین خشک‌کن ترکیبی هوای گرم- مایکروویو، در فرآیند خشک‌کردن ریشه شیرین‌بیان و اثر آن بر محتوای گلیسیریزیک اسید عصاره آن است. طرح آزمایشات با استفاده از روش سطح پاسخ صورت گرفت و با کمک روش کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (hplc) میزان گلیسیریزیک اسید برآورد شده‌ است. نتایج حاکی از آن است که با افزایش توان از 180 به 360 وات، میزان گلیسیریزیک‌اسید افزایش یافت و به مقدار 14.03 میلی گرم بر گرم وزن خشک رسید. همچنین در دمای 40 درجه سلسیوس میزان گلیسیریزیک اسید برابر با 12.81 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک است و در دمای 50 درجه سلسیوس این مقدار برابر با 14.03 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک است، سپس در دمای 60 درجه سلسیوس به میزان 14.68 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک می‌رسد. به عبارتی با افزایش شدت توان مایکروویو و افزایش دما، میزان ماده موثره ریشه‌ شیرین بیان، افزایش یافته‌است، اما پس از عبور از یک حد آستانه، افزایش این دو متغیر باعث کاهش میزان گلیسیریزیک اسید شده ‌است. نتایج بررسی و مدل سازی سینتیک خشک‌شدن ریشه شیرین بیان نشان داد که رابطه‌ مدل پیج، با میزان ضریب تعیین 0.99 و مقدار شاخص ارزیابی مربع کای 0.025، بهترین تطابق با داده‌های تجربی مربوط به روند خشک شدن را دارد. در این پژوهش میزان گلیسیریزیک اسید در دمای خشک‌شدن 60 درجه سلسیوس در آون به بیشینه مقدار خود معادل با 15.54رسیده ‌است.