ارزیابی شاخص ‌های زیست ‌محیطی تولید بامیه (abelmoschus esculentus l) در سامانه‌های کشت خالص، مخلوط و جنگل زراعی در استان خوزستان

صنعت کشاورزی حدود 10 تا 12 درصد گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کند. بررسی سهم نهاده‌های مصرفی در سامانه‌های کشت و محصولات زراعی می‌تواند در بهینه‌سازی مصرف آن‌ها و کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی موثر باشد. این مطالعه با هدف ارزیابی شاخص‌های زیست‌محیطی تولید بامیه در واحد هکتار با روش recipe 2016 در سامانه‌های کشت خالص، مخلوط با خیار و جنگل زراعی با درخت خرما در استان خوزستان انجام شد. این پژوهش در سال های زارعی 1400-1398 مورد بررسی قرار گرفت. مرز سامانه مورد مطالعه از کاشت تا برداشت محصول بامیه در سامانه‌های کشت آن است. اطلاعات جمع‌آوری شده شامل تمامی نهاده‌های مصرف شده از قبیل کود، سم، ادوات کشاورزی، نیروی انسانی و سوخت مصرفی بود. روش مورد بررسی شاخص‌های زیست‌محیطی، recipe 2016 بود. این روش شامل شاخص‌های نهایی خسارت به سلامت انسان، بوم سازگان و منابع و همچنین شاخص‌های میانی همچون گرمایش جهانی و تخریب لایه ازون است. نتایج نشان داد کشت مخلوط بامیه و خیار به دلیل مصرف نهاده‌های شیمیایی و پلاستیک مصرفی بالاتر نسبت به کشت خالص (17.15 درصد) و جنگل زراعی (79.10 درصد) اثرات مخرب زیست‌محیطی بالاتری دارد. کود نیتروژن، فسفات و سوخت مصرفی به همراه پلاستیک از اثرگذارترین نهاده‌ها در شاخص‌های زیست‌محیطی است. شاخص کارایی زیست‌محیطی نیز نشان داد جنگل زراعی بامیه و خرما نسبت به کشت خالص و مخلوط برتری معنی‌داری دارد. از این رو با توجه به عملکرد بالاتر کشت مخلوط در واحد سطح نسبت به کشت خالص، توصیه می‌شود نهاده‌های پرمصرف آن بهینه شود. همچنین در مناطقی از استان خوزستان که امکان جنگل زراعی بامیه وجود دارد، این نوع کشت با توجه به آلایندگی محیطی کم تر آن توصیه می‌شود.