تحلیل اقتصادی تولید زیتون با استفاده از تابع کاب داگلاس در غرب کشور (مطالعه موردی: شهرستان ایلام)

بهره‌وری مصرف انرژی در تولید محصولات کشاورزی و باغ داری مهم است. با توجه به سازگاری زیتون از لحاظ مقاومت به کم آبی، در برخی مناطق کشور از جمله استان ایلام کاشت زیتون رواج پیدا کرده است. این پژوهش با هدف تحلیل اقتصادی تولید زیتون با استفاده از تابع کاب داگلاس و در سال 1398 در شهرستان ایلام انجام شد. اطلاعات مربوط به تعداد زیتون‌کاران و عملکرد، سامانه جامع پهنه‌بندی و مدیریت داده‌های کشاورزی اخذ شدند. در این پژوهش نهاده‌های نیروی انسانی، الکتریسیته، سوخت فسیلی، کود شیمیایی و کود حیوانی، سموم و آب به منظور تحلیل اقتصادی تولید زیتون لحاظ گردیدند. کشش نهاده‌های نیروی انسانی، بنزین، کود نیتروژن، کود دامی، آب و الکتریسیته به ترتیب برابر 0.058، 0.01، 0.001، 0.038، 1.005 و 0.158 محاسبه شد. در این مطالعه بهره‌وری نهایی و بهره‌وری متوسط برای انرژی‌های مستقیم، بالاتر از انرژی‌های غیرمستقیم به‌دست آمد. مقادیر شاخص تولید فیزیکی نهایی (mpp) انرژی‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر به‌ترتیب با ضرایب 0.735- و 0.026- حاصل شد. بهره‌وری متوسط (app) انرژی‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر به‌ترتیب با ضرایب 1.046 و 1.252 به‌دست آمد. بطور کلی بیشترین بهره‌وری متوسط در مدل (1) مربوط به نهاده ماشین بود. بیشترین شاخص تولید فیزیکی نهایی نیز در مدل (1) مربوط به نهاده آب آبیاری بود. شاخص تولید فیزیکی نهایی و بهره‌وری متوسط انرژی‌های مستقیم، بالاتر از انرژی‌های غیرمستقیم به‌دست آمد. میزان ارزش ناخالص، کل هزینه تولید، نسبت فایده به هزینه، سود خالص (سود ویژه) و سود ناخالص تولید زیتون به‌ترتیب برابر 17519366، 3928231، 3.46، 13591135 و 14669100 تومان حاصل شد. در نهایت با توجه به سود ویژه و سود ناویژه به‌دست آمده در این بررسی، تولید اقتصادی زیتون مقرون به صرفه است.