ارزیابی عملکرد مزرعه‌ای ماشین‌های مکانیزه برداشت بقایای ذرت دانه‌ای به‌منظور تغذیه دام

در ایران، معمولاً کشاورزان بعد از برداشت ذرت دانه‌ای با مشکل بقایای آن روبرو هستند. این بقایا به‌صورت سوزاندن، چرا و خارج کردن از مزرعه تا حدودی کنترل می‌شوند. همچنین وجود بقایای به‌جامانده بعد از عملیات خاک‌ورزی، مشکلاتی مانند مصرف زیاد بذر را برای کاشت محصول بعدی (مثلاً گندم) با ماشین خطی کار به دنبال دارد. پژوهش حاضر با هدف انتخاب ماشین مکانیزه مناسب برای برداشت بقایا و تعیین ارزش غذایی آن‌ها برای تغذیه دام انجام گرفت. ویژگی های عملکردی ماشین‌ها، مقدار بقایا و عملکرد بقایای برداشت‌شده در واحد سطح اندازه‌گیری شد. پارامترهای ارزیابی‌شده در آزمایشگاه نیز شامل میزان ماده خشک و ترکیب شیمیایی آن‌ها، پروتئین خام، خاکستر، فیبر نامحلول در شوینده اسیدی (adf)، دیواره سلولی (ndf)، لیگنین وقابلیت هضم بودند. نمونه‌ها، تجزیه فیزیکی شده و میزان رطوبت آن‌ها (در ساقه، برگ و گل‌آذین) اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه مرکب در دو سال نشان داد که ماشین‌های ساقه کن و علف چین به ترتیب 6994/2 و 6426/2 کیلوگرم بر هکتار، بیشترین میزان برداشت کلی بقایا را به خود اختصاص داده و ازنظر معنی‌داری مرتبه اول شد. ماشین ساقه خردکن با مقدار 2362/4 کیلوگرم بر هکتار، در مرتبه بعدی قرار داشت. بالاترین ظرفیت مزرعه‌ای برای ماشین ساقه‌کن با مقدار 0/86 هکتار بر ساعت بوده و ماشین های علف چین و ساقه خردکن به ترتیب با 0/54 و 0/43 هکتار بر ساعت در مراتب بعدی بودند. نتایج تجزیه مرکب برای عملکرد میزان پروتئین خام و انرژی قابل متابولیسم بقایای برداشت‌شده توسط ماشین‌های ساقه کن، علف چین و ساقه خردکن با احتساب 99 درصد اطمینان، معنی‌دار بوده و به ترتیب 359/5، 311/4 و 141/4 کیلوگرم بر هکتار و 18996/7، 16841/7 و 9569/6 مگاکالری بر هکتار (بر اساس ماده خشک) به دست آمد. همچنین عملکرد مواد مغذی بقایای ذرت دانه‌ای در برگ، بیشتر از ساقه و در ساقه، بیشتر از گل‌آذین حاصل شد. بنابراین، ماشین ساقه کن عملکرد بهتری نسبت به سایر ماشین‌های برداشت بقایا نشان داد.