تاثیر اندازه‌های مختلف مزارع بر کارایی فنی مزارع برنج (مطالعه موردی: شهرستان رشت)

هدف مطالعه حاضر، تجزیه و تحلیل کارایی و نسبت شکاف فن آوری مزارع برنج شهرستان رشت است. برای انجام تحقیق از اطلاعات 531 کشاورز استفاده شده است. این اطلاعات در سال 1397 با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای متناسب با حجم جامعه به دست آمد. به منظور اجتناب از اریب ناشی از مطالعه کشاورزان دارای صفات و رفتارهای تصمیم‌گیری متفاوت، مزارع نمونه با استفاده از تحلیل خوشه‌ای و بر حسب اندازه به سه گروه کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم شدند. در این مطالعه جهت برآورد کارایی فنی نسبت به مرز گروهی، از مدل تحلیل پوششی داده‌ها (dea) استفاده ‌شد و برای برآورد نسبت شکاف فن‌آوری (tgr) از روش فرا مرزی (metafrontier) استفاده شده است. نتایج نشان داد که متوسط کارایی فنی گروهی بهره‌برداران مزارع کوچک 85.2 درصد، برای بهره‌برداران مزارع متوسط 88.3 درصد و در مزارع بزرگ 89.1 درصد است. یعنی این واحد‌ها با به‌کار‌بردن میزان مشخصی از نهاده‌های تولید، به‌طور متوسط به‌ترتیب حدود 85 درصد، 88 درصد و 89 درصد مقدار محصولی را تولید می‌کنند که با استفاده از میزان نهاده فعلی و سطح فن آوری موجود می‌توانست تولید شود. افزون بر این، نتایج حاصل از تخمین کارایی فنی نسبت به تابع فرا مرزی نشان داد که شکاف فنی بین بهترین کشاورز و سایر کشاورزان در گروه مزارع بزرگ کمینه و در گروه مزارع کوچک بیشینه بوده است. نسبت شکاف فن آوری برای سه گروه فوق به ترتیب 0.80، 0.82 و 0.90 است. یعنی مزارع بزرگ عملکرد تکنیکی بهتری دارند و دارای نسبت شکاف فن آوری بالاتری در مقایسه با مزارع کوچک و متوسط هستند.