تاثیر سامانه‌های خاک‌ورزی و روش‌های کاشت بر روی کارایی مصرف آب، انتشار دی‌اکسیدکربن از خاک و عملکرد گندم

با توجه به کمبود منابع آبی و همچنین روند افزایش جمعیت و نیاز به تامین غذا برای این جمعیت در حال رشد، استفاده از راهکارهایی که علاوه بر افزایش کارایی مصرف آب باعث بهبود عملکرد شوند، ضروری به نظر می‌رسد. در این پژوهش، تاثیر سامانه‌های خاک‌ورزی و روش‌های کاشت بر روی کارایی مصرف آب، انتشار دی‌اکسیدکربن از خاک و عملکرد گندم در شمال اهواز در مزرعه‌ای واقع در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 98-1397 مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح کرت‌های یک‌بار خردشده با پایه بلوک کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل خاک ورزی در دو سطح خاک‌ورزی متداول (گاوآهن برگرداندار همراه با یک‌بار دیسک) و کم خاک‌ورزی (خاک‌ورز مرکب) به‌عنوان عامل اصلی و روش‌های کاشت در دو سطح کشت مسطح و کشت بر روی پشته به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته‌ شدند. نتایج نشان داد که سامانه‌های خاک ورزی و روش‌های کاشت بر کارایی مصرف آب به‌ترتیب در سطح 5 درصد و 1 درصد تاثیر معنی‌داری داشتند. همچنین، اثر متقابل خاک ورزی و روش کاشت بر کارایی مصرف آب در سطح 5 درصد معنی‌دار بود. نتایج مربوط به عملکرد نشان داد که روش کاشت بر روی عملکرد گندم اثر معنی‌دار داشت، درحالی‌که عامل خاک ورزی و اثرات متقابل خاک-ورزی و روش کاشت از نظر آماری اثر معنی‌داری بر عملکرد نداشتند. تحت کم‌خاک‌ورزی انتشار دی‌اکسیدکربن در مقایسه با خاک‌ورزی مرسوم به‌طور معناداری در سطح 5 درصد کاهش یافت. نتایج مربوط به شاخص مخروطی خاک نشان داد که با گذر زمان مقدار شاخص مخروطی خاک در دو سطح خاک‌ورزی تفاوت معناداری نداشت. با توجه به اثرات متقابل، تیمار کم‌خاک‌ورزی- روش کاشت بر روی پشته با عملکرد 5426 کیلوگرم بر هکتار، کارایی مصرف آب 1.13 کیلوگرم بر مترمکعب و انتشار دی‌اکسیدکربن 13.33 کیلوگرم بر هکتار در روز به‌عنوان تیماری مناسب برای منطقه پیشنهاد شد.