بررسی میزان ترک شلتوک خشک‌شده توسط خشک کن دوار خورشیدی

فرآیند خشک‌کردن از جمله مراحل مهم و تاثیرگذار در فرآوری پس از برداشت شلتوک است که در کیفیت تبدیل آن به برنج سفید و درصد ترک ایجاد شده در دانه موثر است. به منظور کاهش مصرف انرژی در فرآیند خشک‌کردن شلتوک و همچنین از بین بردن اثرات سوء خشک‌کن‌های بستر ثابت موجود در کارخانه های شالیکوبی، یک دستگاه خشک کن دوار خورشیدی طراحی و ساخته شد. مخزن اصلی و دوار دستگاه از یک صفحه مشبک ساخته شده و توسط یک استوانه ثابت از جنس ورق گالوانیزه پوشیده شده ‌است. صفحه مشبک موجب توزیع و عبور یکسان هوا از جهات مختلف و کاهش یکنواخت رطوبت شلتوک می‌شود. برای تامین حرکت دورانی مخزن اصلی دستگاه از یک الکتروموتور 75/0 اسب بخار استفاده شده ‌است. در این پژوهش اثر خشک کن دوار خورشیدی در کاهش رطوبت و میزان ترک ایجاد شده در شلتوک رقم هاشمی و همچنین تاثیر سرعت هوا بر کاهش رطوبت آن بررسی شد. شلتوک ها در بازه ی دمایی 43 تا 46 درجه سلسیوس با خشک کن دوار، خشک شدند. واکنش توسعه ترک در محصول با رطوبت های اولیه 11، 14 و 16 درصد بر پایه تر بررسی شد. برای کمی‌کردن ترک تنشی ایجاد شده در دانه های شلتوک از شاخص ترک تنشی (sci) استفاده شد. نتایج به دست آمده از شاخص تعداد ترک در دانه‌های برنج نشان می‌دهد که دستگاه خشک‌کن دوار خورشیدی دارای عملکرد قابل‌قبولی است و جمع کننده خورشیدی قادر به تامین شرایط دمایی مد نظر برای خشک‌کردن شلتوک برنج (43 تا 46 درجه سیلسیوس) است. بررسی های انجام گرفته در ارتباط با مقدار شاخص ترک تنشی شلتوک ها و مقایسه آن با شاخص ترک تنشی شلتوک های خشک‌شده با خشک‌کن بستر ثابت نشان می‌دهد که خشک کردن شلتوک به روش دوار باعث کاهش چشمگیری در ترک ایجاد شده در برنج قهوه ای می-شود.