تعیین شاخص های انرژی در چرخه حیات پنبه به منظور تهیه بذر و کشت مجدد آن در روش های مختلف خاک ورزی (مطالعه موردی در شهرستان ورامین)

تجزیه و تحلیل شاخص‌های مهم انرژی در کشت پنبه شامل تمامی مراحل تولید بذر پنبه دانه از تهیه بستر بذر تا پس از برداشت (کرک گیری دانه پنبه) است. در ایران پژوهش هایی در روش خاک ورزی مرسوم تا مرحله برداشت انجام شده است و در روش های مختلف خاک ورزی از مرحله تهیه بستر بذر تا مرحله پس از برداشت پژوهشی انجام نگرفته است. در این مطالعه مقدار مصرف انرژی در روش های مختلف خاک ورزی از مرحله بستر بذر تا مرحله پس از برداشت (کرک گیری کردن بذر) انجام شده است. تیمارهای خاک ورزی که بر اساس کاهش مقدار مصرف انرژی تقسیم بندی شده اند شامل خاک ورزی مرسوم، کم‌خاک ورزی، حداقل خاک ورزی و بی خاک ورزی (کاشت مستقیم) بودند که در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که خاک ورزی مرسوم با میانگین عملکرد 3636.4 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین مقدار و تیمار بی‌خاک ورزی با میانگین عملکرد 1753.3 کیلوگرم در هکتار دارای کمترین مقدار تولید وش پنبه است. نتایج این پژوهش نشان داد که خاک ورزی مرسوم دارای بیشترین مقدار مصرف انرژی (mj/ha 38942.44) و تیمار بی خاک ورزی دارای کمترین مقدار مصرف انرژی (mj/ha 32063.02) است. بیشترین انرژی مستقیم در روش خاک ورزی مرسوم با مقدار mj/ha 19302.99 و کمترین آن در روش بی خاک ورزی با مقدار mj/ha12423.57 به دست آمد. بیشترین انرژی مصرفی مستقیم مربوط به نهاده آبیاری و سپس سوخت به ترتیب با مقادیر mj/ha 5850 و 4704.4 بود. مقدار کل انرژی صرف‏شده غیرمستقیم که شامل سموم و کودهای شیمیایی است، معادل mj/ha 19639.45 محاسبه شد. بیشترین کارایی و بهره وری انرژی در روش خاک ورزی مرسوم به‌ترتیب با مقادیر mj/mj1.99 و kg/mj 0.09 و کمترین آن در بی خاک ورزی mj/mj 1.17 و kg/mj 0.05به دست آمد. با توجه به نتایج و بیشتر بودن کارایی و بهره وری انرژی در روش خاک ورزی مرسوم، می-توان این روش را به‌عنوان روش مناسب خاک ورزی در این منطقه توصیه نمود.