اثربخشی تحریک جریان مستقیم فراجمجمه‌ای و توانبخشی شناختی رایانشی حافظه کاری بر سرعت پردازش و علایم نارساخوانی در کودکان نارساخوان دوزبانه

هدف تحقیق حاضر تعیین تاثیر تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای (tdcs) و توانبخشی شناختی حافظه کاری و ترکیب این روش ها بر سرعت پردازش و علایم نارساخوانی در کودکان نارساخوان دوزبانه است. روش؛ نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل می‌باشد. جامعه پژوهش را کلیه کودکان دختر و پسر دوزبانه 7 تا 11 ساله شهرستان های تهران تشکیل می‌دهند که از بین آنها به صورت در دسترس، با استفاده از آزمون هوش وکسلر و آزمون نارساخوانی نما، 40 دانش آموز مبتلا به نارساخوانی (بر اساس تشخیص مدرسه) انتخاب و به صورت تصادفی در 4 گروه: الف) مداخله تحریک مغزی توسط tdcs ، ب)توانبخشی رایانشی بوسیله بخش حافظه کاری نرم افزار ریهاکام، ج) مداخله همزمان توانبخشی شناختی رایانشی و تحریک مغزی tdcs و د) گروه کنترل، قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از آزمون نارساخوانی نما و آزمون سرعت پردازش sdmt در پیش آزمون و پس آزمون بر روی هر 4 گروه استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره در نرم افزار spss 22 نشان داد که مداخله ها توانسته اند موجب تغییر معنی داری در سرعت پردازش و کاهش علایم نارساخوانی شوند. همچنین نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی نشان داد که به ترتیب روش ترکیبی و پس از آن روش تحریک مغزی، بیشترین اثربخشی را داشته اند، اما روش توان بخشی رایانشی به تنهایی تاثیری بر این دو متغیر نداشته است.

Bilingualism, Dyslexia, Transcranial Direct Current Stimulation (tDCS), Computational cognitive rehabilitation, Speed of processing, Working memory

The aim of this research was to determine the effectiveness of tDCS and cognitive rehabilitation of working memory and the combination of these two methods on speed of processing and symptoms of dyslexia on bilingual children. Research method; semi experimental (pretest, posttest and control group). Research population included all of the bilingual children at both sex at the age of 711 in Tehran and Kahrizak cities. Available samples were selected through Wexler intelligent questionnaire and Nama dyslexia test scores, so that 40 dyslexic students (based on school diagnostic system) and situated randomly in 4 groups: a) intervention by tDCS brain stimulation, b) computational cognitive rehabilitation via working memory module of RehaCom, c) simultaneous intervention of computational cognitive rehabilitation and brain stimulation tDCS and d) control group. Nama and speed of processing (SDMT) tests have been performed on all of the four groups in pretest and posttest in order to data collecting. Data analysis results using analysis of multivariable covariance in SPSS22 showed that mentioned interventions could have meaningful changes in speed of processing and in decreasing dyslexia symptoms. Post hoc test results also showed that combination method first of all and then brain stimulation method have been the most effectiveness, but the mere computational cognitive rehabilitation method has not been influenced on these two variables alone.