نقش سوگیری‌ها شناختی بر عقلانیتِ تصمیم‌گیری اقتصادی‌ تحتِ ریسک در میان دانشجویان

پژوهش حاضر به مسالۀ تصمیم گیری در موقعیت های روان شناختی غیرقطعی (ریسک و عدم قطعیت) می پردازد. با الهام از پارادوکس های کلاسیک اقتصاد رفتاری و روان شناسی اقتصاد، مسائلی جمع آوری شد و تکلیفی شکل گرفت که بر مبنای آن پیش فرض های نظریه های قدیمی تصمیم گیری ( نظریۀ مطلوبیت انتظاری) همچون پیش فرض عقلانیت، از چند بعد مورد بررسی قرار گرفت. در آمریکا بنیان گذاران نظریه های نوین تصمیم گیری در روان شناسی، شواهد تجربی مفصلی ارائه کردند که فرد در موقعیت های همراه با ریسک و عدم قطعیت، گزینۀ مفیدتر را انتخاب نمی کند و این در افراد دیگر نیز مشاهده می شود. این الگوهای قابل تشخیص منجر به نظریۀ جدیدی شد (نظریۀ چشم انداز) که رفتار افراد را بسیار بهتر تبیین و پیش بینی می نمود. نمونه 180 دانشجوی مرد و زن کارشناسی دانشگاه بود. نمونه گیری در دسترس و ترتیب مواجهه با سوالات متنوع و تصادفی بود. از آنجا که شرط نرمال بودن داده ها فراهم نبود از آمار ناپارامتریک استفاده شد. روایی تکلیف 0/72 و پایایی 0/86 به دست آمد. نمرۀ تمام زیر گروه ها معنادار بود (گرایش معنادار و بسیار شدید افراد به انتخاب های غیرمنطقی اقتصادی در موقعیت ریسک و عدم قطعیت). میانه 21 و 70% شرکت کننده ها نمره ای بالاتر از 15/5 گرفتند (از 31نمره). تمامی یافته ها با مفهوم 'محدود بودن عقلانیت' بشر در روان شناسی تصمیم گیری همراستا می باشد و تایید می کند که نظریۀ چشم انداز و توابع آن قدرت تبیین بالاتری دارد.

Effect of Cognitive Biases on Rationality of Economic Decision Making under Risk among Students of Shahid Beheshti University

The purpose of this study is to determine the quality of individual economic decision making under risk and uncertainty. The research method is a quasiexperiment with single group and a posttest. The total population of the students of Shahid Beheshti University in 97 was 8.700 and due to nonnormal distribution, we should use nonparametric Wilcoxon test, with sample of 180. The tool used to investigate the role of cognitive biases that prospect theory in economic decisionmaking was predicted was a multidimensional task we built which measured 31 problems in 5 sections that through phenomena such as risk aversion, loss aversion, ambiguity aversion, reference dependency, probability weighting and so on in shows irrationality in economic decision -making. Higher score means more irrational according to neoclassical economics. The median of scores was 25 out of 31 scores. In other words, more than 80% of participants received grades above 50% (or 15.5 points) (p <0.05). These findings fully supported the prospect theory that first two cognitive psychologists proposed as a correction to the expected utility theory. The prospect theory can explain, and can predicts, and intends to dissolve the gap between economy and psychology. The present research is an initial step in showing the significant role of psychology and cognition in economic decisionmaking and emphasize the importance of psychology in explaining economic tendencies and findings especially in our country, as the founders of the economy have expressed many centuries ago.