بررسی عوامل موثر بر سواد انرژی: مطالعه موردی جامعه دانشگاهی شمال غرب کشور

یکی از راهبردهای موثر برای اصلاح الگوی مصرف انرژی، ارتقاء سواد انرژی و توانمندسازی شهروندان برای اتخاذ رفتارهای انرژی‌اندوز می‌باشد. هدف این پژوهش بررسی وضعیت سواد انرژی جامعه دانشگاهی شمال غرب کشور و مدلسازی عوامل موثر بر آن با تاکید بر اثر متغیر سواد اقتصادی و مالی است. بدین منظور با استفاده از رویکرد پیمایش و ابزار پرسشنامه، شاخص سواد اقتصادی و مالی و شاخص سواد انرژی (در سه بعد شناختی، احساسی و رفتاری) سنجیده شد و سپس توسط مدل‌های اقتصادسنجی سانسور شده و تخمین‌زن توبیت، مدل تجربی پژوهش مورد برازش قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل کارمندان و اساتید دانشگاه‌های مراکز سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل بود که پس از نمونه‌گیری در نهایت 500 پرسشنامه‌ تکمیل و مورد تحلیل قرار گرفت. طبق نتایج سواد اقتصادی و مالی تاثیر مثبت و معنادار بر دو بعد شناختی (دانشی) و احساسی سواد انرژی داشته و در مقابل بر بعد رفتاری سواد انرژی تاثیر معنادار ندارد. همچنین سطح تحصیلات نیز تاثیر مثبت و معنادار بر دو بعد دانشی و احساسی سواد انرژی داشته و بر بعد رفتاری سواد انرژی تاثیر معنادار ندارد. بنابراین فرضیه شکاف کارایی انرژی در بین نمونه آماری پژوهش تایید می‌شود. سطح درآمد خانوارها نیز تاثیر منفی و معنادار بر سواد شناختی انرژی دارد و با افزایش مساحت زیربنای خانه، انجام رفتارهای انرژی‌اندوز کاهش می‌یابد.

Energy Literacy: Case of Iran’s Northwestern Academic Community

Energy literacy enhancement and empowerment of citizens to adopt energysaving behaviors lie among the most effective strategies for reforming energy consumption patterns. The present study aims to investigate the status of energy literacy in the northwest of Iran and model factors affecting it, with an emphasis on economic and financial literacy. To this end, using the survey approach and questionnaire tools, economic and financial literacy index and energy literacy index were measured and then an empirical model of research was fitted with censored econometric models (Tobit estimator). The statistical population of the study consisted of staff and professors of the universities of East Azerbaijan, West Azerbaijan, and Ardabil provinces. After sampling, 500 questionnaires were completed and analyzed. The results showed that financial and economic literacy has a positive and significant effect on two cognitive and emotional dimensions of energy literacy, while carrying insignificant effect on its behavioral dimension. Therefore, the hypothesis of the energy efficiency gap is confirmed among the statistical sample of the study. Households rsquo; income level also influences the energy rsquo;s cognitive literacy significantly and negatively, and decreases energysaving behaviors with increasing area of the house.