اثرات تکانه های نرخ ارز حقیقی بر شدت انرژی: مورد ایران

نرخ ارز حقیقی نشانگر نسبت قیمت کالاهای قابل مبادله به قیمت کالاهای غیرقابل مبادله و یکی از نماگرهای کلیدی در اقتصاد ایران است که در سالهای اخیر جهش‌های چشمگیری داشت. در تحقیق حاضر با درنظر گرفتن چهار مکانیسم اثر قیمتی (تغییر قیمت نسبی انرژی)، اثر مقیاس (تغییر حجم اقتصاد)، اثر ترکیبی (تغییر ترکیب فعالیت‌های اقتصادی) و اثر تکنیکی (تغییر بهره‌وری)، آثار تکانه‌های نرخ ارز حقیقی بر شدت انرژی اقتصاد ایران به عنوان یکی از شاخص‌های مهم اقتصادیزیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است. پس از مدلسازی الگوی تحقیق به‌وسیله روش خودرگرسیون برداری ساختاری با داده‌های سال‌های 1395-1353، نتایج نشان می‌دهد که افزایش نرخ ارز حقیقی از کانال اثر قیمتی و اثر مقیاس شدت انرژی را کاهش می‌دهد، در مقابل اثر تکنیکی آن باعث افزایش شدت انرژی می‌شود. ضمن اینکه اثر ترکیبی معناداری مشاهده نشد. نهایتاً به دلیل غالب بودن اثر تکنیکی مثبت، برآیند اثر نرخ ارز حقیقی بر شدت انرژی در دوره مورد بررسی مثبت بوده و در نتیجه با کاهش ارزش حقیقی ریال و ثبات سایر شرایط، شدت انرژی افزایش می‌یابد. دلایل این پدیده را می‌توان افزایش قیمت نسبی تجهیزات و تکنولوژی‌های با کارایی انرژی بیشتر (هم برای مصرف‌کننده و هم تولید کننده، که عمدتاً وارداتی هستند) و همچنین افزایش قاچاق انرژی دانست که منجر به افزایش شدت انرژی می‌شوند.

The Effects of Real Exchange Rate Shocks on Energy Intensity: Case of Iran

The real exchange rate indicates the ratio of the price of tradable goods to the price of nontradable goods and is one of the key indicators in the Iranian economy that has undergone significant leaps in recent years. In the present study, the effects of real exchange rate shocks on energy intensity (as one of the important economicenvironmental indicators) of Iran's economy is investigated with recognising four mechanisms: price effect (relative energy price change), scale effect (change in economic volume), composite effect (change in mix of economic activities) and technical effect (change in productivity). By modelling the empirical model by Structural Vector Autoregressive method with data from 19742016 period, the results show that increasing the real exchange rate reduces energy intensity from the price effect and the scale effect channel, while its technical effect increases the energy intensity. Also, there is no significant composite effect. Finally, due to the dominant positive technical effect, the impact of the real exchange rate on the energy intensity was positive during the sample period, and as an outcome, the energy intensity would increase by decreasing the real value of the rial, ceteris paribus. This result can be due to the increase in the relative price of energyefficient equipment and technologies (which are mainly imported goods, for both consumers and producers), as well as the increase in energy smuggling, which lead to increase the energy intensity.