تاملی بر اسکان زائران در شهر مشهد

در مجموعه خدمات میزبانی گردشگران، اسکان یکی از مهم ترین عناصر به شمار می آید. از آن جا که کیفیت اقامتگاه، تاثیر عمیقی برکیفیت زندگی گردشگران در مقصد دارد، یکی از مهم ترین انتخاب های گردشگران است. مشهد، مقصدی شناخته شده است که طیف متنوعی از گزینه های اقامتگاهی را در اختیار زائران قرار می دهد. با این حال تاکنون توصیف جامعی از توزیع زائران در انواع اقامتگاه ها، نحوه ی انتخاب اقامتگاه، هزینه ها و میزان رضایت از این انتخاب ها ارائه نشده است. برای ارائۀ تصویری شفاف از وضعیت اسکان زائران ایرانی در مشهد، داده‌هایِ طرح پژوهشی «بررسی کیفیت اقامت و ترجیحات زائران ایرانی در مدت حضور در شهر مشهد» مبنای تحلیل ثانویه قرار گرفت. در پیمایش مزبور تمامی زائران ایرانی شهر مشهد در سه فصل سال 1389 و یک فصل سال 1390 جامعۀ آماری پژوهش را تشکیل می‌دهند. جمعیت نمونه شامل 1600 زائر ایرانی در شهر مشهد در فصل‌های تابستان 1389، پاییز 1389، زمستان 1389 و بهار 1390 بود که به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. در این مقالهبا الهام از گونه شناسی کوهن از گردشگران که بر مبنای مفهوم جامعه شناختی «نهادی شدن» پیشنهاد شده است، انواع اقامتگاه های زائران طبقه بندی شد.یافته‌ها نشان می دهد مساله اسکان در اولویت نخست 81.85 درصد زائران است. با تمرکز بر روی آن دسته از زائرانی که هزینۀاسکان‌شان صفر نبود، مشخص شد هزینۀ اسکان، رتبۀ اول هزینۀ سفر آن‌ها را به خود اختصاص داده است؛ یعنی حدود یک‌سومهزینه‌های سفر(35 درصد). تحلیل بر روی همین گروه نشان داد میانگین هزینه سرانه اسکان در مدت حضور در شهر مشهد 515000 ریال بوده است. در میان زائران 27.5 درصد با مراجعة اتفاقی و 23 درصد بر اساس تجربة سفر قبلی و 17.5 درصد از طریق دلال ها محل اقامت‌شان را پیدا کرده بودند. این درحالی است که تنها 11.5 درصد زائران به کمک ستاد اسکان، رزرو از شهر مبدا و راهنمای زائر به اقامتگاه هایشان هدایت شده بودند. از میان امکانات موجود در اقامتگاه، زائران بیش از همه از وضعیت امنیت اقامتگاه خود راضی بودند.