برنامه ریزی راهبردی توسعة عرصة اجتماعی- امنیتی زیارت در شهر مشهد

گردشگری زیارتی، واجد وجه اجتماعی تاثیرگذاری هم در میان زائران و هم در جامعۀ میزبان است. شهر مشهد، دومین کلان‌شهر زیارتی جهان اسلام با میزبانی سالانه بیش از ده میلیون زائر نیازمند توجه و برنامه‌ریزی ویژه در تمامی حوزه‌ها – به ویژه عرصۀ اجتماعی زیارت است. مقالۀ حاضر به دنبال ارائۀ شناختی از وضعیت اجتماعی زیارت در شهر مشهد برای تدوین برنامۀ راهبردی توسعۀ عرصۀ اجتماعی زیارت در شهر مشهد است. بدین ترتیب ابتدا حوزۀ مفهومی عرصۀ اجتماعی- امنیتی تعریف و سپس با رویکرد برنامه‌ریزی راهبردی نقاط قوت و ضعف، فرصت‏ها و تهدیدهای عرصۀ زیارت شهر مشهد به شیوۀ مصاحبه با زائران و سایر ذی نفعان کلیدی شناسایی گردید و بر مبنای آن ماموریت، چشم‏انداز، اهداف و راهبردهای متناظر با این عرصه ارائه گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که برای تحقق چشم‌انداز بایستی بر راهبردهای افزایش امنیت و احساس امنیت زائران، فرهنگ‌سازی در بین زائران، تقویت فرهنگ میزبانی مجاوران، اطلاع‌رسانی به زائران، تغییر الگوی سفر و ایجاد الگوهای متوازن سفرهای زیارتی در طول سال، سرمایۀ اجتماعی، تقویت سیستم‌های نظارتی، استانداردسازی رویه‌های رفتاری و هم‏افزایی قوای نهادهای قضایی و امنیتی تمرکز کرد.