تخمین حساسیت تقاضای گردشگری سلامت از کشورهای خاورمیانه

گردشگری سلامت متشکل از دو نوع گردشگری درمانی (پزشکی) و تندرستی (پیشگیری) به دلیل ظرفیت بیش از سه برابری در کسب درآمد ارزی نسبت به گردشگری عادی خارجی و توانایی‌های بالقوه ایران در حوزه درمانی (وجود پزشک و امکانات فراوان پزشکی ‌و ‌درمانی) و نیز وجود منابع طبیعی مناسب در ‌حوزه تندرستی (مانند چشمه‌های آب گرم و گنبدهای نمکی، دریاچه‌های آب شور و امکانات لجن درمانی)، دارای اهمیت فراوان است، لکن سهم ایران از بازار گردشگری سلامت، به رغم ظرفیت‌های بالا، ناچیز است. بنابراین سنجش حساسیت تقاضای گردشگری سلامت از خاورمیانه نسبت به عوامل موثر جهت افزایش سهم ایران از گردشگری سلامت خارجی ضرورت می‌نماید. لذا سوال‌های اساسی تحقیق این است که عوامل موثر بر تقاضای گردشگری سلامت کدامند و حساسیت (کشش) این تقاضا نسبت به آنها چگونه است؟ به همین سبب در این تحقیق با استفاده از تقاضای تقریبا ایده‌آل (ایدز) با کمک سیستم معادلات همزمان تابع تقاضای گردشگری سلامت (درمانی و تندرستی) تخمین زده می‌شود. بدین منظور با استفاده از پرسشنامه، نظر 182 گردشگر از کشورهای حوزه خلیج فارس در گردشگری سلامت اخذ و حساسیت تقاضای گردشگری سلامت به عوامل موثر تخمین زده شده است. براساس نتایج حاصل از تخمین ایدز، کشش قیمتی تقاضای گردشگری سلامت، بزرگتر از یک بوده، در حالی که کشش قیمتی سایر کالاها و خدمات اقامتی کمتر از یک می‌باشد. همچنین طبق نتایج حساسیت تقاضای گردشگران سلامت، به متغیرهای معنادار مانند میزان درآمد گردشگر، مدت زمان ویزا، قیمت، مخارج، تغییرات نرخ ارز، نرخ تورم در ایران می‌باشد.

assessing the elasticity of health tourism demand from middle eastern countries

comprising medical and health (prevention) types of tourism, health tourism is of great importance for iran, considering the country’s potential medical capabilities (the presence of qualified practicing physicians and extensive medical and treatment facilities) and appropriate natural health resources (such as hot springs, salt domes, salt lakes, and mud therapy facilities). moreover, the capacity of health tourism in terms of foreign exchange earnings is more than three times than that of ordinary international tourism. however, despite its great capacities, iran has a modest share of the health tourism market, the increase in which requires the assessment of the elasticity of health tourism demand from the middle east in terms of the relevant effective factors. therefore, this study sought to find answers to the following basic questions: 1 what are the factors affecting the demand for health tourism?2 what is the elasticity of the demand for health tourism in terms of such factors? to this end, this study assessed the demand for health tourism using the almost ideal demand system (aids) and the simultaneous equation model. moreover, a questionnaire was administered to 182 tourists coming from the persian gulf countries to express their opinion regarding health tourism and estimate the elasticity of health tourism demands in terms of relevant effective factors. the results of the aids estimations revealed that the price elasticity of health tourism demand was greater than one, while the price elasticity of other products and accommodation services was less than one. moreover, it was found that the elasticity of health tourists' demand from iran belonged to significant variables such as the tourist’s income level, visa validity, expenses, exchange rate variations, and the inflation rate.