ماهیت، علل و راه‏کارهای پیشگیری و مهار خشم از دیدگاه اندیشمند مسلمان ابوزید بلخی

ابوزید بلخی حکیم، ادیب، فیلسوف، متکلم و اندیشمند مسلمان ایرانی است که در سده‌های سوم و چهارم هجری می زیست و برای اولین بار در کتاب «مصالح الابدان و الانفس» به بررسی موضوع بهداشت و سلامت روان در راستای بهداشت و سلامت جسم و تاثیرات متقابل آن ها بر یکدیگر پرداخته است. بلخی، در بیان اندیشه های خود در زمینه سلامت روان، متاثر ازآموزه‌های قرآنی وتعالیم دینی، سنت‌های حاکم بر نظام خلقت و هستی را به حکمت الهی و تدبیر امور عالم توسط خداوند نسبت داده است. وی به عنوان اولین روان شناس اسلامی، با استفاده از شیوه طب کل نگر و مکمل در به کارگیری رویکردهای روان درمانی، شناخت درمانی، روان‌شناسی فیزیولوژیک و تشخیص بیماری های روان تنی پیشگام بود. هدف از تدوین این مقاله با استفاده از روش اسنادی، شناسایی مفهوم، ماهیت، عوامل موثر و راه‏کارهای پیش گیری و مهار خشم از دیدگاه ابوزید بلخی است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که ماهیت خشم از منظر این اندیشمند مسلمان شامل عارضه ای نفسانی است که از اندوه و غم نشات گرفته است و با نگرانی و دلهره خاتمه می‌یابد. ابوزید بلخی، منشا بیماری های عصبی و اختلالات روانی را در چهار نوع ناهنجاری هیجانی، شامل ترس و اضطراب، خشم و پرخاشگری، غمگینی (حزن) یا افسردگی، و وسواس طبقه بندی کرده و هم چنین عوامل برانگیزاننده و شیوه های پیش گیری و مهار خشم را به دو دسته بیرونی و درونی تقسیم نموده است و در این خصوص راه‏کارهای موثری را در قالب شیوه های کنترل شناختی، عاطفی و رفتاری ارائه کرده است.

The Nature and Causes of Anger, and Anger Management Methods From Islamic Scholor “Abu Zeyd Balkhi

Abu Zeyd Balkhi, the Iranian Muslim scholar, theologian and philosopher, who lived in third and fourth Hijri Centuries, is the first scientist who studied the interplay between the mental hygiene or health and the body hygiene or health. He reported his findings and opinions in his book “Masalih Alabdan va Alanfos”. Balkhi has attributed the orders of creation and universe to the wisdom of God and this because of influences of Quran, and religious teachings on his research and ideas. He, as the first Islamic psychologist, was a pioneer in implementing psychotherapy, cognitive therapy, and physiological psychology to diagnose and treat psychosomatic illnesses. The purpose of this paper is to use a documentation method and study the concept, modality, causes, and prevention methods of anger, from the point of view of Balkhi. The results show that modality of anger, according to Balkhi, includes a sensual disorder which originates from grief and sorrow, and ends with anxiety. Abu Zeyd Balkhi classifies the causes of neurotic and psychological illnesses into four anomalies: emotional which includes fear and anxiety, anger and aggression, sadness or depression, and obsession. He considers the causes and also the management methods of anger as two different internal and external types, and accordingly proposes effective solutions based on cognitive, emotional, and behavioral control.