طراحی و اعتباریابی مقیاس مدارا بر اساس آموزه‌های اسلامی

هدف از پژوهش حاضر ساخت مقیاس مدارا بر اساس آموزه‌های اسلامی و بررسی ساختار عاملی، روایی و پایایی آن بود. روش پژوهش کیفی کمی (اکتشافی متوالی) بود. 320 آزمودنی که در سال تحصیلی 1399-1400 در دانشگاه‌های مشهد، مشغول به تحصیل بودند، به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای، انتخاب شدند. ابزار این مطالعه شامل مقیاس مدارا، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (dass-21) و مقیاس تاب‌آوری (cd-risc) بود. ضریب نسبی روایی محتوا (cvr) و شاخص روایی محتوا (cvi)، به ترتیب، 0.84 و 0.82 بود. ضریب پایایی گاتمن با 0.84 نیز حاکی از پایایی مناسب برای این مقیاس است. آلفای کرونباخ 0.76 به‌دست آمد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی سه عامل را برای مقیاس مدارا نشان داد: برخورد بردبارانه، گذشت نرم‌خویانه و هدایت خردمندانه. تحلیل عاملی تاییدی نیز برازش ساختار سه عاملی مدل را مورد تایید قرار داد. به‌علاوه، بین همۀ خرده مقیاس‌ها و نمرۀ کلِّ مدارا با همۀ خرده ‌مقیاس‌ها و نمرۀ کلِّdass همبستگی معنادار منفی و همچنین بین نمرۀ کلِّ مدارا و مقیاس تاب ‌آوری (cd-risc) همبستگی معنادار و مثبت وجود داشت؛ بنابراین، مدارا می‌تواند یک مهارت بین فردی در برنامه‌های آموزش مهارت‌های زندگی مد‌نظر قرار گیرد و سطح سلامت اجتماعی را در جامعه افزایش دهد.

designing and validation of modara scale based on islamic teachings

the present study aimed to design a scale for modara based on islamic teachings and investigate the factor structure, validity, and reliability of that. the research method was qualitative-quantitative (sequential exploratory). 320 subjects who were studying in mashhad universities in the academic year 2020-2021 were selected by the stratified random sampling method. research instruments included the modara scale, the depression, anxiety, and stress scale (dass-21), and the resilience scale. the content validity ratio (cvr) and content validity index (cvi) were 0.84 and 0.82 respectively. guttman’s reliability coefficient of 0.84 also indicates good reliability for this scale and cronbach’s alpha for the modara scale was 0.76. the results of exploratory factor analysis revealed three factors for the modara scale: tolerant behavior, mild forgiveness, and wise guidance. confirmatory factor analysis also confirmed the fit of the three-factor structure of the model. furthermore, there was a significant and negative correlation between all subscales and the total score of the modara scale with all subscales and the total score of the dass and there was also a significant and positive correlation between the total score of the modara scale with the score of the resilience scale.therefore, modara as an interpersonal skill can be considered in life skills training programs and increase the level of social health in society.