تحلیل محتوای کتاب‌های عربی دورۀ متوسطۀ دوم، رشتۀ علوم انسانی، براساس مولفه‌های تربیت انقلابی با تاکید بر محتوای بیانیۀ گام دوم انقلاب اسلامی

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب‌های عربی متوسطۀ دوم براساس میزان توجه به مولفه ‌های تربیت انقلابی در آن‌هاست و برای انجام‌دادن این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی و کمّی استفاده کرده‌ایم. جامعۀ پژوهش در بخش تحلیل محتوای کیفی، متن بیانیۀ گام دوم و بیانات امام خامنه‌ای را شامل می‌شود و در این حوزه، با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، تمام مستندات مرتبط در سال ‌های 1368 تا 1401 بررسی شده است. در بخش تحلیل محتوای کتاب‌های درسی، کتاب‌های عربی رشتۀ علوم انسانی متوسطۀ دوم، موردنظر بوده و با توجه به ماهیت موضوع و به‌دلیل محدودیت جامعۀ آماری، از روش تمام‌شماری برای نمونه استفاده شده است. ابزار جمع آوری داده ‌ها چک لیست محقق ساخته، مشتمل بر مولفه‌های تربیت انقلابی مبتنی ‌بر بیانیۀ گام دوم با اعتبار 0/88 بوده و پایایی آن با استفاده از ضریب پایایی اسکات، به‌میزان 0/89 به‌دست آمده است. براساس نتایج تحقیق، هفت مقولۀ مبانی و اصول، نقاط قوّت، فرصت ‌های پیشِ‌ روی، تهدیدها، راهبردها، سیاست ‌ها و اهداف انقلاب اسلامی، مهم ترین مولفه ‌های تربیت انقلابی ازدیدگاه مقام معظم رهبری را تشکیل می ‌دهند. نتایج تحلیل محتوا بیانگر آن است که در کتاب‌های موردنظر، درمجموع، 245 بار به تربیت انقلابی اشاره شده که از این تعداد، 82 مورد (33/47 درصد) به پایۀ دهم، 86 مورد (35/11 درصد) به پایۀ یازدهم و 77 مورد (31/42 درصد) به پایۀ دوازدهم اختصاص یافته است. بیشترین میزان توجه به مولفه ‌های تربیت انقلابی در کتاب عربی پایۀ دهم و کمترین میزان توجه در کتاب عربی پایۀ دوازدهم دیده می‌شود. میزان توجه به مفاهیم تربیت انقلابی در بخش مبانی و اصول، 130 مورد (53/06 درصد)، نقاط قوّت انقلاب، سی مورد (12/24 درصد)، تهدیدها یک مورد (0/40 درصد)، راهبردها 79 مورد (32/24 درصد) و سیاست ‌ها پنج مورد (2/04 درصد) بوده و به دو بخش فرصت ‌های پیشِ ‌روی و اهداف انقلاب اسلامی توجهی نشده است.

analysis of the content of arabic books of the second secondary course, humanities field, based on the components of revolutionary education with emphasis on the content of the statement of the second step of the islamic revolution

the aim of the current research is to analyze the content of secondary arabic books based on the amount of attention paid to the components of revolutionary education in them, and to conduct this research, we have used qualitative and quantitative content analysis methods. the research community in the qualitative content analysis section includes the text of the second step statement and the statements of imam khamenei, and in this area, using the purposeful sampling method, all related documents have been examined in the years 1368 to 1401. in the section of content analysis of textbooks, the arabic books of the secondary humanities major were considered, and due to the nature of the subject and due to the limitation of the statistical community, the enumeration method was used for the sample. the data collection tool is a researcher-made checklist, which includes the components of revolutionary education based on the statement of the second step, with a validity of 0.88, and its reliability using scott’s reliability coefficient is 0.89. based on the results of the research, seven categories of foundations and principles, strengths, opportunities, threats, strategies, policies and goals of the islamic revolution constitute the most important components of revolutionary education from the perspective of the supreme leader. he results of the content analysis show that revolutionary education is mentioned 245 times in the books in question, of which 82 cases (33.47 percent) refer to the 10th grade, 86 cases (35.11 percent) refer to the 11th grade. and 77 cases (31.42 percent) are assigned to the twelfth grade. the highest amount of attention to the components of revolutionary education is seen in the 10th grade arabic book and the lowest amount of attention is seen in the 12th grade arabic book. the amount of attention to the concepts of revolutionary education in the basics and principles section, 130 cases (53.06 percent), the strengths of the revolution, 30 cases (12.24 percent), threats one case (0.40 percent), strategies 79 cases (24. 32 percent) and policies were five cases (2.04 percent) and the opportunities of advancement and the goals of the islamic revolution were not paid attention to.