مدیریت تربیتی مبتنی‌بر سیرۀ پیامبر اکرم (ص) با تاکید بر آیات قرآن

در علم مدیریت آموزشی، معمولاً سازمان‌های آموزشی مانند دیگر سازمان‌های خدماتی، تولیدی و صنعتی درنظر گرفته شده‌اند؛ درحالی که اگر مدیریت آموزشی به‌سمت مدیریت عناصر حاکم بر تربیت و آموزش حرکت کند، به اهداف غایی خود دست خواهد یافت. از طرف دیگر، اسلام به‌عنوان آخرین دین برای هدایت بشریت، برنامه‌ای کامل برای تربیت انسان دارد و بر این اساس، در پژوهش حاضر، درپی پاسخ‌گویی به این سوال بوده‌ایم که مدیریت تربیتی در سیرۀ رسول‌الله (ص) به‌عنوان کامل‌ترین انسان و آخرین پیامبر، چگونه است، تا بتوانیم از این شیوۀ مدیریت در نظام آموزش‌وپرورش بهره جوییم. برای انجام‌دادن این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی با به‌کارگیری روش تحلیل مضمون استفاده کرده‌ایم و تحقیق پیشِ‌روی درزمرۀ پژوهش‌های کیفی قرار می‌گیرد. جامعۀ آماری پژوهش، مشتمل بر قرآن کریم و نمونۀ پژوهش، آیات مرتبط با سیرۀ پیامبر اکرم (ص) درخصوص تربیت و آموزش در این کتاب آسمانی بوده است و به‌منظور اطمینان‌یافتن دربارۀ برداشت از آیات، از تفسیر المیزان نیز استفاده کرده‌ایم. برای پاسخ‌گویی به سوال‌های پژوهش، داده‌های اولیه کدگذاری شدند و طبقه‌بندی مضامین پایه، سازمان‌دهنده و فراگیر در سه محور اهداف غایی، اصول و روش‌ها صورت گرفت و بدین ترتیب، درحوزۀ اهداف غایی، یک هدف غایی هدایت (خروج از ظلمت به‌سمت نور) و یک هدف فرعی به‌نام بلاغ (اتمام‌حجت) به‌دست آمد. درحوزۀ اصول، پنج اصل انذار (بیدارکردن)، تذکر (یادآوری)، تبشیر (استقامت)، رجوع به منبع و اسوه‌سازی تعیین شد. درحوزۀ روش نیز چهار روش تلاوت آیات (انتقال حقایق و عینیت‌بخشیدن آن‌ها)، تزکیه (پاک‌سازی و رشد)، تعلیم کتاب و تعلیم حکمت شناسایی شد. مسئلۀ موردتوجه در این پژوهش، نظام‌مندبودن، مرتبه‌ای و مرحله‌ای بودن آن، و کارکرد مضامین به‌دست‌آمده در تسریع رشد و دورکردن انحراف‌ها از نظام آموزشی است؛ به‌نحوی که همۀ اصول و روش‌ها درخدمت هدف غایی باشند.

educational management based on the life of the holy prophet (pbuh) with emphasis on quranic verses

in the science of educational management, educational organizations, like other service, production and industrial organizations, are usually considered, while if educational management moves towards managing the elements governing education and training, it will achieve its ultimate goals. on the other hand, islam, as the ultimate religion to guide humanity, has a complete plan for educating human beings. to this end, the researcher was trying to answer the question of what is the educational management in the life of the prophet  as the most perfect human being and the last prophet, so that she can use it in the education system. the method of this research is descriptiveanalytical using the method of content analysis and is a qualitative research. the population of this study was the holy quran and the sample of the verses related to the prophet’s biography about education and training in the holy quran was that the interpretation of almizan was also used to ensure the accuracy of the interpretation of the verses. in order to answer the research questions, the initial data were coded and the basic, organizing and inclusive themes were classified into three axes: ultimate goals and principles and methods. thus, in the ultimate goals, an ultimate goal of guidance (exit from darkness to light) and a subgoal called eloquence (completion of argument) were achieved. in the principles, the five principles of warning (awakening), reminder, evangelism (perseverance), reference to the source and modeling were determined. in the method, four methods of reciting verses (or transmitting facts and making them objective), cultivation (or purification and growth), teaching the book and teaching wisdom were identified. what can be considered in this research is its systematicity, rank and stage and the function of the obtained themes in accelerating the growth and removing deviations from the educational system, so that the principles and methods all serve the ultimate goal.