بررسی مقایسه‌ای معیارشناسی خردمندی در روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام با دستاوردهای روان‌شناختی

هدف از پژوهش حاضر، بررسی معیارهای خردمندی در روایات اهل‌بیت علیهم السلام و روش تحقیق ازنوع کیفی با رویکرد تحلیل محتوای عرفی است. جامعۀ آماری پژوهش، همۀ روایات کتب اربعه و مصادر بحار الانوار را شامل می شود. برای نمونه گیری، از روش هدفمند و برای تحلیل داده‌ها از توصیف، مقایسه، مقوله‌بندی و مفهوم‌سازی استفاده کرده ایم. یافته‌ها نشان می دهند مولفه‌های خردمندی ازدیدگاه اهل‌بیت علیهم السلام مجموعه‌ای از ویژگی‌های درون فردی (هفت کد نظری و 47 کد اساسی)، بین فردی (شش کد نظری و 35 کد اساسی)، در ارتباط با دنیا و آخرت (دو کد نظری و چهار کد اساسی) و در ارتباط با معبود (چهار کد نظری و هفده کد اساسی) بودند. کثرت کدهای نظری درون فردی و بین فردی، بیانگر اهمیت اخلاق و ارتباطات انسانی ازنظر اهل‌بیت علیهم السلام است. علاوه بر منابع یادشده، سی مقاله و کتاب تخصصی مرتبط با مبحث خرد درحوزۀ روان‌شناسی (تالیف شده از سال 1990 تا سال 2020) بررسی و کدگذاری باز، محوری و انتخابی شده است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد مولفه‌های خردمندی ازدیدگاه روان شناسان، مجموعه‌ای از ویژگی‌های درون فردی (سه کد نظری و نُه کد اساسی)، بین فردی (چهار کد نظری و 35 کد اساسی) و در ارتباط با اجتماع (سه کد نظری و چهار کد اساسی) بوده است. درنهایت، این دو دیدگاه را با هم مقایسه کرده و نتیجه گرفته ایم بین معیارهای خردمندی در دو دیدگاه، رابطۀ عموم ‏و خصوص من وجه وجود دارد و این دو معیار، دارای نقاط اشتراک و افتراق هستند. در هردوی آن ها ارزش ها درنظر گرفته شده است؛ هرچند آن ها در مبدا و مبنای ارزش ها و مصداق هایشان تفاوت‌هایی دارند.

Comparative study of the criteria of wisdom in the narrations of Ahl al-Bayt (as) with the achievements of psychology

The purpose of the present study is to investigate the criteria of wisdom in the narrations of the ahl alBayt (as) and the method of qualitative research with the approach of customary content analysis. The statistical population of the study includes all the narrations of the four books and the sources of Bihar alAnwar. For sampling, we have used purposeful method and for data analysis, we have used description, comparison, categorization and conceptualization. Findings show that the components of wisdom from the point of view of ahl alBayt (as) a set of intraindividual characteristics (seven theoretical codes and 47 basic codes), interpersonal (six theoretical codes and 35 basic codes), in relation to this world and the other world (two Theoretical code and four basic codes) and related to the deity (four theoretical codes and seventeen basic codes). The multiplicity of intraindividual and interpersonal theoretical codes indicates the importance of morality and human relations from the point of view of the ahl alBayt (as). In addition to the mentioned sources, thirty specialized articles and books related to microtopics in the field of psychology (authored from 1990 to 2020) have been reviewed and coded openly, centrally and selectively. Findings show that the components of wisdom from the perspective of psychologists are a set of intrinsic characteristics (three theoretical codes and nine basic codes), interpersonal (four theoretical codes and 35 basic codes) and in relation to society (three theoretical codes). And four basic codes). Finally, we compare these two perspectives and conclude that there is a general and specific relationship between the criteria of wisdom in the two perspectives, and these two criteria have similarities and differences. In both of them, values ​​are considered; However, they differ in the origin and basis of their values ​​and examples.