عجین شدن نقشی؛ مدلی از عجین شدن افراد درسازمان اسلامی با رویکرد قرآنی

هدف پژوهش حاضر، طراحی مدل عجین شدن نقشی منابع انسانی با رویکردی قرآنی در سازمان اسلامی در سال 1399 است. این پژوهش کیفی با راهبرد تحلیل محتوا از نوع قیاسی با مطالعه ادبیات موجود آغاز شده است. در ادامه مولفه‌ها با قرار دادن تمامی آیات به‌عنوان جامعه پژوهش و بااستفاده از روش تدبر در قرآن، با راهبرد مسئله‌محور استنباط شدند و تعداد 69 آیه نمونه به‌شیوه هدفمند تا رسیدن به اشباع مقوله‌ای انتخاب و به روش مفهوم یابی تدبّر در قرآن مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش مدل قرآنی شامل مضامین فراگیر مفهوم، عوامل اثرگذار و آثار عجین شدن نقشی بود. همچنین ایمان و عمل صالح به‌عنوان دو مضمون پایه‌ای تعریف عجین شدن شناخته شدند. مضامین پایه عوامل سازمانی، شامل مولفه‌های عدالت و حمایت سازمانی، تبیین و شفاف‌سازی و خصوصیات رهبری بودند و خصوصیات فردی و زندگی بیرونی به‌عنوان مضامین پایه عوامل فردی اثرگذار بر عجین شدن نقشی، شناسایی شدند. همچنین فضای مثبت سازمانی، موفقیت و بقای سازمان به‌عنوان مضامین پایه‌ای آثار سازمانی و پاداش ابدی، سلامتی روحی و جسمی، رشد و توسعه فردی، برکت روزی و توازن کار و زندگی به‌عنوان مضامین پایه‌ای آثار فردی عجین شدن نقشی معرفی شدند. در تحقیق حاضر از اتقان و افاده برای سنجش اعتبار درونی و بیرونی پژوهش استفاده شده است. نتایج تحقیق می‌تواند به بسط دانش نظری مدیریت منابع انسانی و زمینه‌سازی اجرای مفاهیم ارزشی دینی در سازمان‌های امروزی به‌خصوص نهادهای فرهنگی، آموزشی و تربیتی کمک کند. و خصوصیات فردی و زندگی بیرونی به عنوان مضامین پایه عوامل فردی اثرگذار بر عجین شدن نقشی، شناسایی شدند. عبارت «عجین شدن نقشی» برگرفته از عبارت عجین شدن کارکنان (employee engagement) است که باتوجه به دیدگاه قرآنی مبنی بر عجین شدن انسان با تمامی نقش‌های پذیرفته شده، به عجین شدن نقشی ارتقاء یافته است.

Role Engagement; An Engagement Model in an Islamic Organization Using Quran’s Approach

The aim of this research is to design a role engagement[1] model of human resources in an Islamic organization with a Quranic approach in 2020. This qualitative research is a type of content analysis which was, in the first stage, carried out through the study of existing literature. and then, by the reflection in Holy Quran method with a problemoriented strategy; the elements were derived from using a deductive method. The samples of 69 verses in Quran were selected using an aimoriented approach, until leading up to a category saturation. The samples were analyzed by way of the conceptfinding of reflection in Holy Quran method. According to the findings of this research, the Quranic model includes pervasive themes of the concept, antecedents and consequences of role engagement. The faith and good deed were found as two basic themes of the concept. The basic themes of antecedents are organized into organizational antecedents such as leadership characteristics, and personal antecedents such as personal characteristics. Also, the basic themes of consequences are organized into organizational consequences such as organizational success and survival, and personal consequences such as worklife balance. In this research, Itghan and Efadah were used to test the validity and reliability of the results, accordingly. The findings of this research can lead to the development of theoretical knowledge of human resource management and also the application of religious and spiritual value concepts in modern organizations especially cultural, educational and upbringing institutions. [1]. The term &Role Engagement” is derived from the term “Employee Engagement” which is developed considering Quran’s view based on Human’s engagement in his all undertaken roles.