تبیین فرایند شکل‌گیری مفهوم استعداد مبتنی بر تحلیل شبکه واژگانی در قرآن کریم

هدف از پژوهش حاضر این است که باتوجه به اشراف خداوند به ساختارهای وجودی انسان، مولفه‌های مفهومی استعداد از قرآن کریم استخراج شده و تعریفی جامع و متفاوت از آن ارائه شود. برای این منظور تک‌ تک واژگان قرآن کریم به‌روش تحلیل مضمون استقرا شده و شبکه ای از واژگان مرتبط با مفهوم استعداد شکل گرفت. درنهایت این شبکه واژگان با چینشی منطقی کنار هم قرار گرفته و تعریف جامعی از استعداد پدید آمد. جامعه مطالعاتی، تمام آیات مرتبط با استعداد در قرآ ن کریم است و همه آیاتی که به‌ نحوی مرتبط با استعداد بودند، به‌عنوان نمونه بررسی شدند. یافته ها نشان می‌دهد تعریف به‌دست آمده از قرآن کریم، تفاوت منحصر به فردی با سایر تعاریف استعداد داشته که از آن جمله می توان به نگاه کل‌نگرانه قرآن به انسان، چند مولفه‌ای و فرایندی بودن، جهت‌مندی و هم‌راستایی آن با خداوند صاحب فضل و ماهیت اجتماعی و مسئولیت‌آور بودن استعداد اشاره کرد. به‌این‌ترتیب به‌واسطه نگاه کل نگرانه و جامع قرآن به انسان می توان ادعا کرد که نقص و محدودیت سایر نظریه ها که هرکدام از زاویه ای به انسان نگاه می کنند در این تعریف مشهود نبوده و همچنین فرایندی بودن آن می تواند همزمان اشاراتی نیز به گام های ایجاد و شکوفایی استعداد در انسان داشته باشد.

Explaining the process of forming the concept of talent based on lexical network analysis in the Qur’an

One of the most important issues in the success and development of the individual and society is the discussion of talent and its recognition. There are many definitions of talent in psychology, each of which deals with different aspects, such as intrinsic or acquired. But so far no comprehensive definition has been provided, and there is much ambiguity. Since the complete aristocracy defining the subject has a special effect on the finality of the definition, this study seeks to identify and discuss the components in the definition of talent from the perspective of the Qur’an by the method of Qur’anic semantics. For this purpose, each word of the Qur’an has been studied through total induction, a semantic network of words related to the concept of talent has been formed. Then, by lexical study and semantic analysis of these words, paying attention to their Quranic usage and extracting verses containing these words, the semantic components of the concept of talent in the Holy Quran were discovered. These components are arranged in a logical order next to each other according to the context of the verses and the position of the words in them, and provide a comprehensive and different definition of the existing definitions. Among the characteristics of this definition, we can point to a holistic view of man, multicomponent and processoriented, orientation and alignment with God, the possessor of grace and social nature, and the responsibility of talent.