آسیب شناسی برنامه های آموزش قرآن در مدارس ابتدایی از نگاه متخصصان

هدف پژوهش حاضر، شناسایی آسیب های موجود برنامه های آموزش قرآن در بعد برنامه درسی مدارس ابتدایی کشور در سال تحصیلی 1397 است. با وجود اینکه آموزش قرآن در جامعه امروز نسبت به گذشته پرشتاب پیش رفته، اما هنوز ضعف های زیادی در این حوزه وجود دارد. به‌همین‌دلیل پژوهش حاضر قصد دارد به این آسیب‌ها بپردازد. روش تحقیق، کیفی از نوع پدیدار‌شناسی داده‌بنیاد است. نمونه مطالعاتی شامل 8 نفر از متخصصان علوم قرآنی و آموزش قرآنی، به‌شیوه نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده و تحقیق بااستفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شده است. تحلیل داده‌ها به‌روش کدگذاری اشتراوس و در سه مرحله باز، محوری و انتخابی انجام شده است. یافته‌ها حاکی از پنج دسته آسیب است: 1 آسیب مربوط به اهداف (تناسب اندک اهداف آموزش قرآن با اصول تنظیم اهداف آموزشی و تاکید صرف بر اهداف اولیه آموزش قرآن (مانند روخوانی) و نه اهداف عمیق‌تر قرآن (مانند درک معنا))، 2 آسیب مربوط به محتوا (تناسب اندک محتوای آموزش قرآن با اصول تهیه و تنظیم محتوای آموزش و قالب‌های ارائه محتوای کتاب)، 3 آسیب مربوط به امکانات (ضعف سیستم تولید و توزیع امکانات مناسب و ضعف کیفیت نرم‌افزارهای تولید شده)، 4 آسیب مربوط به روش تدریس (غیراصولی بودن روش های تدریس قرآن) و 5 آسیب مربوط به روش‌های ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان (ضعف مهارت معلمان در ارزشیابی از آموخته های دانش‌آموزان در درس قرآن و کم‌اهمیتی ارزشیابی آموخته های دانش آموزان). در پایان باتوجه به نتایج بیشتر آسیب‌ها در دو حوزه اهداف و محتوا، امید است مسئولین و متولیان امور آموزش قرآنی با هدف‌گذاری صحیح و انسجام محتوایی متناسب با اهداف مذکور بتوانند زمینه کیفیت‌بخشی دوره‌های آموزش قرآنی را فراهم کنند.

Pathology of Quran education programs in primary schools from the perspective of experts

The teaching of the Qur’an in today’s society is faster than in the past, but there are still many weaknesses in this field.Therefore, the aim of this study was to identify the disadvantages of Quran education programs in the curriculum dimension in primary schools in the academic year 2018.The method of qualitative research was data phenomenology of the foundation. The study sample consisted of 8 experts in Quranic sciences and Quranic education by purposeful sampling method and the research was conducted using semistructured interview tools. Data analysis was performed by Strauss coding method in three stages: open, axial and selective. The findings identified five categories of harms: 1. Objectiverelated harms little proportion of the goals of teaching the Qur’an to the principles of setting educational goals and emphasizing only the basic goals of teaching the Qur’an such as reading and not deeper goals of the Qur’an such as understanding meaning). 2. Contentrelated damage (small proportion of Quran teaching content with the principles of preparing and arranging educational content and book content presentation templates), 3 Facilityrelated damage (weakness of appropriate production and distribution system and poor quality of produced software), 4 Damage related to the teaching method (unprincipled teaching methods of the Qur’an) and 5. Damage related to methods of evaluating students’ academic achievement (weak teachers’ skills in evaluating what students have learned in the Quran lesson and insignificance of evaluating students’ learning). In the end, considering the results of most of the injuries in the two areas of goals and content, it is hoped that the officials and those in charge of Quranic education can provide the quality of Quranic training courses with the right goal setting and content coherence in accordance with the mentioned goals.