بررسی نقش «تمرکز» و «رسمیت» در ساختار نظام آموزشی بر تربیت دینی دانش‌آموزان بر مبنای دیدگاه‌های دبیران درس «دین و زندگی»

هدف پژوهش حاضر، تعیین نقش دو عامل «تمرکز» و «رسمیت» در ساختار نظام آموزشی بر تربیت دینی دانش‌آموزان از منظر دبیران درس دین و زندگی است که با روش کیفی و رویکرد پدیدارشناسی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دبیران درس دین و زندگی مقطع متوسطه شهرستان بهشهر استان مازندران در سال تحصیلی 96-1395 است که 21 دبیر با روش نمونه‏ گیری هدفمند به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شده‌اند. برای جمع‏ آوری اطلاعات از روش مصاحبه نیمه‌سازمان‌یافته و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش 7 مرحله ‏ای «کلایزی» استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از دیدگاه دبیران، مهمترین آسیب‌های تربیت دینی در نظام آموزشی، ناظر بر عدم کاربست روش‌های فعال تدریس، ضعف در گزینش و استخدام معلمان، نداشتن صلاحیت کافی از سوی برخی دبیران، فقدان سیستم نظارتی بر تربیت دینی و توجه نداشتن به تفاوت‌های منطقه‌ای و محلی است. به باور دبیران، مواردی نظیر استفاده از منابع کمک‌آموزشی در تدریس دروس دینی، برگزاری کلاس‌های فوق برنامه، تاکید بر کیفیت یادگیری و استفاده از روحانیون و مبلغان دینی در فرایند تربیتی دانش‌آموزان، مهمترین راهکارهای کاهش رسمیت در برنامه درسی تربیت‌دینی است و همچنین اهم راهکارهای کاهش تمرکز، ناظر بر اعطای اختیارات بیشتر به مسئولان نواحی و استان‌ها، اصلاح محتوا و روش‌های تدریس، آزادی عمل دبیران در انتخاب محتوا، نبود یک‌‌جانبه‌نگری، ابتکار عمل بیشتر مدیران و معلمان و مشارکت والدین و فراگیران در برنامه‏ ریزی درسی تربیت دینی است. ضروری است بسترهای لازم توسط مسئولان برای کاهش تمرکز و رسمیت در راستای اثربخشی اهداف تربیت دینی فراهم شود.

The study of the influence of two factors of concentration and recognition in the structure of the education system on religious education of students

The main purpose of this study was to determine the effect of two factors of concentration and recognition in the structure of the education system on the religious education of students from the point of view of religion and life teachers. The methodology of this research is descriptivequalitative. The statistical population of this study is all the teachers of religion and life of high school in Behshahr province in Mazandaran province in the academic year of 20112012. Among them, using the purposeful sampling method, 21 secretaries of religion and life As a sample of this study, semistructured and indepth interviews were conducted with the teachers of religion and life of high school. A descriptiveinterpretive approach was used to analyze the information. A satisfactory answer to the research questions was done, the analytical unit in this research was a sentence and a paragraph. The main results of the research showed that: 1 From the viewpoint of the teachers, the most important areas of religious education in the education system of our country are the lack of use of active teaching methods and emphasis on the use of traditional teaching methods, weakness in the selection and recruitment of skilled teachers. For religious lessons, there is a lack of attention to regional and local differences.