«مهدویت» در اندیشۀ ابن‌عربی

محور تحقیق حاضر تبیین دیدگاه ابن‌عربی در مسئله مهدویت است که با تکیه بر آثار او به ویژه فتوحات مکیه و مجموعه رسائل مورد واکاوی قرار گرفته است و در نتیجه به اثبات رسیده که ابن‌عربی آن گونه که برخی گمان برده‌اند، قائل به مهدویت نوعی نیست، بلکه نشانه‌هایی که او برای حضرت مهدی(ع) ذکر کرده، مطابق دیدگاه و آموزه‌های شیعی در مسئله مهدویت است. او مهدیا را از عترت پیامبر,، سلاله حضرت زهرا(ع) و از تبار امام حسین(ع) و والد آن جناب را امام حسن عسکری(ع) فرزند امام‌نقی(ع) معرفی نموده که حتماً روزی ظهور خواهد کرد و جهان را پس از امتلاء از جور و ستم پر از عدل و داد می‌کند. وی آن حضرت را بقیةالله(ع)، معصوم، صاحب علم لدنی و عالم به غیب و احکام آن حضرت را عین احکام رسول خدا, دانسته و براین باور است که گوهر و حقیقت شریعت نزد حضرت مهدی(ع) است. هر چند در مورد خاتم‌الاولیاء بودن حضرت مهدی(ع) ظاهر سخنان ابن‌عربی متشتّت و متعارض به نظر می‌رسد، لیکن سخنان وی قابل جمع است و می‌توان از قرائنی که در کلمات او وجود دارد به این نتیجه رسید که او خاتم الاولیاء محمدی به طور مطلق را حضرت علی(ع) و مهدی(ع) می‌داند.