لزوم کسب علم اجتهادی یا کفایت علم تقلیدی در عقاید از منظر مذاهب کلامی

یکی از مسائل مهم و حیاتی بشر که در دیدگاه و عمل او تاثیرگذار بوده و وی را مکلف به فراگیری آن می‌نماید، مسائل مربوط به ضرورت شناخت معارف اعتقادی(اصول دین) است. پژوهش پیش‌رو با روش تحلیلی و داده‌پردازی توصیفی انتقادی، با مراجعه به آرای کلامی مذاهب، به دنبال روش شناخت معارف اعتقادی از طریق پاسخ‌یابی به این پرسش است که آیا انسان مکلف به شناخت اجتهادی و تحقیقی است یا اینکه با تقلید هم تکلیف از او ساقط می‌شود؟ در این مسئله حداقل سه نظریه مشاهده می‌شود؛ عدم کفایت تقلید، جواز تقلید و نظریه تفصیل. تفسیر اول ناظر به مکلف بوده و انسان مستعد را از غیر مستعد تفکیک می‌کند و تحقیق را مربوط به افراد مستعد می‌داند و تفسیر دوم، ناظر به متعلق تکلیف است؛ به این معنی که اگر متعلق تکلیف توحید و عدل باشد، تحقیق ضروری است و گرنه تقلید جایز است. به نظر می‌رسد با توجه به اینکه نظریه تفصیل بدون دلیل است، با تبیین صحیح از مسئله می‌توان گفت هر کدام از تحقیق و تقلید دارای جایگاه هستند و این‌گونه نیست که تحقیق و اجتهاد مقدور همه باشد و همچنین این‌گونه نیست تقلید مطلقاً مذموم باشد و در برخی موارد تقلید مقدمه تحقیق و اجتهاد است.

a study and critique of the viewpoint of qāḍī ʿabdul jabbār muʿtazilī on the ontology of attributes and the relationship between attributes and the essence of god

shīʿite mysticism aims to determine its distinct principles between the pressure of two schools of thought, i.e., traditional islamic jurisprudential scholars, and the progressive and religious intolerance foundations of modernity. the main issue that we intend to research is what the principles of shīʿite mysticism have to say about the foundations of modernity and how the principles of shīʿite mysticism differ from other mysticism in this regard. this research extracts the distinct foundations of shīʿite mysticism from the words and teachings of imām khomeinī raḥimahu llāhu by using the method of text analysis, and explains the conflict and agreements of shīʿite mysticism with the foundations of modernity by using the method of analytical comparison. the results of this research are as follows: 1. shīʿite mysticism has original and distinct foundations from other mysticism, and it is completely based on the true islamic principles in this regard. 2. the foundations of intuitionism, esotericism, and the necessity of the purity of soul in mysticism are in conflict with the foundations of rationalism, scientism, religious intolerance, and economic welfare of modernity. 3. imām khomeinī by presenting the foundations of shīʿite mysticism, harmonized scientism, rationalism and economic development of modernity with religiosity and mystical spiritualism and redefined the material, social, and political dimensions of man in the heart of the spiritual dimension and the unified truth of the universe. in this way, shīʿite mysticism, in the form of the political system of the islamic republic, will be able to respond to the needs and problems of the believer in modern society.