خوانشی تحلیلی بر اثر بخشی معرفت در پیوند «وحی» و «عصمت انبیاء» در نگاه صدرالمتالهین

یکی از مبانی مهم اعتقادی مشترک مسلمانان عصمت پیامبر(ص) است که در خصوص چگونگی و محدوه زمانی آن نظرات مختلفی مطرح شده است. ملاصدرا در تبیین عصمت، نگاه جامعی دارد که به رغم اختلافات ظاهری در بیانات گوناگون وی می‌توان همه عبارات وی را به اثربخشی معرفت در ماهیت عصمت ارجاع داد. وی، «وحی» و «عصمت» را هم‌پیوند دانسته که در فرایند تبیین و اثربخشی معرفت امکان‌پذیر است. پدیده وحی بالاترین مرتبه کشف معنوی است و این مرتبه پیامبر(ص) را از هرگونه خطا مصون می‌سازد. وی همچنین زمینه عصمت نبی در دریافت و ابلاغ وحی را با تبیین ویژگی‌های وجودی انسان کامل پاسخ می‌دهد. بر این اساس، فرشتگان الهی به لحاظ مرتبه وجودی پایین‌تر از انسان کامل قرار دارند. درباره محدوده زمانی عصمت، معتقد به عصمت انبیا قبل و بعد از نبوت است، اگرچه این امکان وجود دارد که نفس نبی در کودکی به درجه نبوت نرسیده باشد اما «روح القدس» که به مرتبه‌ای از نفس نبی تعلق دارد، در دوران کودکی نیز وی را از انجام گناه باز می‌دارد. این جستار به تحلیل اثربخشی معرفت در پیوند وحی و عصمت در نگاه ملاصدرا پرداخته است.

an analytical reading on the effectiveness of knowledge in the connection between revelation and infallibility of the prophets in the view of sadr al-muta’allehin

one of the important bases of belief shared by muslims is the infallibility of the prophet regarding the manner and time frame of which various opinions have been raised. mullah sadra has a comprehensive view in explaining infallibility, that despite the seeming differences in his various statements, all his statements can be referred to the effectiveness of knowledge in the nature of infallibility. he considered &revelation& and &infallibility& to be connected, which is possible in the process of explanation and effectiveness of knowledge. the phenomenon of revelation is the highest level of spiritual discovery and this level protects the prophet from any mistakes. he also answers the issue of the prophet’s infallibility in receiving and communicating revelation by explaining the existential characteristics of the perfect human being. according to this, divine angels are lower than perfect human in terms of level of existence. regarding the time frame of infallibility, he believes in the infallibility of prophets before and after prophethood, although it is possible that the soul of a prophet did not reach the level of prophethood in childhood, but the holy spirit, which belongs to a level of the soul of the prophet, prevents him from committing sin in his childhood as well. this essay analyzes the effectiveness of knowledge in linking revelation and infallibility in the view of mullah sadra.