بررسی و نقد ربط وجود خالق به مخلوق از منظر میرزا مهدی اصفهانی بر پایه مبانی حکمی صدرالمتالّهین

صدرالمتالهین در تحلیل دقیق ربط وجود خالق و مخلوق که محصول تحلیلی جدید از اصل علیت و همچنین سنخیت میان علت و معلول می‌باشد به این نتیجه می‌رسد به دلیل تعلقی بودن و عین الربط بودن معلول نسبت به علت، وجود مخلوق حیثیتی جز تجلّی وجود خالق ندارد. و این امر را با بیان مبانی بنیادی‌ای چون اصالت وجود، تشکیک و تشان وجود به اثبات می‌رساند. اما در مقابل، میرزا مهدی اصفهانی در مسئله چگونگی ربط وجود خالق و مخلوق با رد تمامی مبانی صدرالمتالهین موضع متفاوت و پیچیده‌ای را اتخاذ می‌کند که صرفا در جهت تخریب مبانی نظری ملاصدرا و حفظ عقاید کلامی خویش است نه دادن نظریه‌ای جدید. ایشان به دلیل عدم ایجاد تشابه میان خالق و مخلوق نظریه علیت و نظریه سنخیت را زیر سوال برده و در جهت حفظ مبانی کلامی خویش در باب قدرت لایتناهی خداوند قاعده الواحد و همچنین نظریه وجود صدرایی را نیز مورد نقد قرار داده است. اما نکته مهم این است که ایشان مبنای جدیدی برای نظریه وجود وضع نمی‌کند و صرفاً در جهت تبیین فرضیه‌های پیش‌داوری شده مثل نفی وحدت وجود، عدم سنخیت وجود خالق و مخلوق و ابطال اصل علیت، از آن سود می‌برد. در این مقاله موضع فلسفی صدرا و موضع تخریبی میرزا مهدی اصفهانی را در جهت نقد و بررسی اندیشه‌های میرزای اصفهانی در مباحث ذکر شده مورد واکاوی و مقایسه قرار می دهیم

The examination and criticism of the existence relation between the creator and the creations according to Mirza Mahdi point of view based on Sadrolmotalehin’s philosophical principles

Sadr alMutallahin in a detailed analysis of the relationship between the existence of the Creator and the creature, which is the product of a new analysis of the principle of causality and also the similarity between cause and effect, concludes that the existence of the creature has no status other than the manifestation of the Creator’s existence. On the other hand, Mirza Mehdi Isfahani takes a different and complex position on the issue of how the existence of the Creator and the creature is related by rejecting all the principles of Sadr alMuta’allehin. Which is only to destroy the theoretical foundations of Mulla Sadra and preserve his theological ideas, not to give new theories. he has questioned the theory of causality and the theory of consistency, and in order to maintain his theological foundations on the infinite power of God, he has criticized the rule of oneness as well as the theory of Sadra’s existence. But the important point is that he does not lay a new basis for the theory of existence and only uses it to explain the preconceived hypotheses such as the negation of the unity of existence, the inconsistency of the existence of creator and creature and the invalidation of the principle of causality. In this article, we analyze and compare the philosophical position of Sadra and the destructive position of Mirza Mehdi Isfahani in order to critique and study the thoughts of Mirza Isfahani in the mentioned topics