مطالعه تطبیقی سیاست‌های رسانه‌ای کشورهای آسیایی در مواجهه با تلویزیون‌های ماهواره‌ای

یکی از راه‌های دستیابی به راهکارهای اصلاح شیوه فعلی مواجهه ایران با پدیده دریافت خانگی شبکه‌های ماهواره‌ای، آگاهی از تجربه دیگر کشورهای مشابه است. در این میان مطالعات تطبیقی اسناد حوزه سیاست‌گذاری بخشی از جهان معاصر می‌تواند در خوانش تحولات سیاستی رسانه‌ای ما راه گشا باشد. برای دستیابی به این مهم، با اتکا به دو پژوهش انجام‌ شده در سال‌های 1373 و 1381، از طریق نمونه‌گیری هدفمند، تعداد هفده کشور آسیایی انتخاب شدند. پس از بررسی ادبیات نظری در حوزه سیاست‌های رسانه‌ای، تعیین « چرخه خط‌مشی گذاری» به‌عنوان ادبیات تحلیل و شناخت حوزه صورت‌بندی مسئله شبکه‌های ماهواره‌ای کشورهای مذکور این نتیجه حاصل شد که سیاست‌گذاران رسانه‌ای کشورهای موردبررسی دریافت مستقیم شبکه‌های ماهواره‌ای  را عاملی برای1) بر هم زننده بازار بومی و غیربومی رسانه‌های داخلی و 2) شکل‌گیری برخی تهدیدها برای مصالح و منافع ملی تعریف کرده‌اند. آن‌ها به سمت دو نوع سیاست سوق پیدا کرده‌اند. الف) پذیرش به مفهوم عدم دخالت دولت و یا قانون‌مند نمودن اپراتورهای ماهواره‌ای. ب) اجرای اقدامات قابل‌اجرا در رویکرد به عدم پایبندی به فضای آزاد اطلاعات. پژوهش نشان داد که در هر دودسته از کشورهای الف و ب سیاست‌های گوناگونی در راستای تولید و دریافت رسانه‌ای اتخاذ کرده‌اند که در متن مقاله به‌طور مفصل به آن‌ها پرداخته‌شده است. مقایسه دستاوردهای پژوهش حاضر با تحقیق 21 سال پیش حاکی از تحولی است که مهم‌ترین آن حرکت کشورهای گروه ب به سمت پذیرفتن و مجوز دادن به اپراتورهای ماهواره‌ای برای ارائه خط‌مشی‌های اتخاذ شده از نوع گروه الف است.

A Comparative Study on the Media Policies of Asian Countries While Encountering with Satellite Televisions

Understanding the way other countries react to the phenomenon of satellite television can help Iran improve its policies in this regard. Comparative studies on media policies can help us understand changes and trends in such policies. We used two studies conducted in the Hijri years of 1373 and 1381 and chose 17 Asian countries using targeted sampling. After conducting a literature review in the field of media policies we draw a trajectory of policymaking. The results show that policy makers in the countries under question considered satellite television channels as (1) a disturbance to local media market and (2) a threat to national interests. These countries adopted two policies: (a) acceptance, which means the government shouldn’t interfere; (b) limiting the free flow of information. Comparing the results of the study with the results of another study which was conducted 21 years ago, we can see than the countries that used to be in the second category have gotten closer to the first one.