رویکردهای متعارض درباره تکوین حوزه عمومی در فضای مجازی

پیدایش اینترنت به‌ عنوان یک تکنولوژی نوین ارتباطی، مباحث مهم و متفاوتی را در خصوص نسبت این تکنولوژی با حوزه عمومی به همراه داشته است. در این مقاله سعی شد بر مبنای حوزه عمومی مورد نظر‌ هابرماس، با طرح چهار سوال اساسی در خصوص امکان یا امتناع شکل گیری حوزه عمومی در فضای مجازی با روش مرور سیستماتیک به مطالعه دیدگاه‌های مطرح شده در این زمینه پرداخته شود. براساس این مطالعه، در مجموع سه دیدگاه امکان، امتناع و مشروط بودن شکل‌گیری حوزه عمومی مجازی را می‌توان از هم متمایز کرد. برآیند این سه دیدگاه این است که با وجود برخی ظرفیت‌های فضای مجازی برای شکل‌گیری حوزه عمومی، همچنان چالش‌های مهمی از جمله شکاف دیجیتال، قطبی بودن و چندپاره­گی در فضای مجازی، ناشناس بودن، و در نهایت سست شدن پیوندهای اجتماعی واقعی وجود دارد. همچنین مطالعه دقیق‌تر نسبت فضای مجازی با حوزه عمومی نیازمند اجتناب از جبرگرایی تکنولوژیک و در نظر گرفتن زمینه نهادی و اجتماعی و مطالعه مقایسه‌ای در زمینه‌های اجتماعی و نهادی مختلف است.

Conflicting Approaches About the Development of the Public Sphere in the Cyberspace

The development of the Internet as a modern communication technology has raised new, important and different issues regarding the relation between this technology and the public sphere. In this paper, based on Habermaus’s theory, we have proposed four fundamental questions about the possibility and impossibility of development of the public sphere in the cyberspace in order to prepare a systematic review of the proposed theories. Based on the results of the study, it is possible to distinguish three different views toward the development of virtual public sphere: possibility, impossibility, and conditional nature of the formation of the virtual public sphere. The resultant of these three views is that despite the capacity of the cyberspace for the development of virtual public sphere, there are still important challenges such as the digital divide, polarization, cyberspace fragmentation, anonymity, and loosening of the real social ties. In addition, closer study of the relation between cyberspace and public sphere requires us to avoid technological determinism, and consider the institutional and social contexts and perform comparative studies on different social and institutional contexts