الگوی تحلیل مسیر سواد رسانه ای سلامت و ارتباط آن با مصرف رسانه های اجتماعی در تهران

استفاده بهینه از فناوری‌های نوین ارتباطی در عین حالی که نیازمند سواد رسانه‌ایست، ممکن است با بهبود این مهارت‌ها همراه باشد. برای بررسی این موضوع، هدف از این پژوهش، دستیابی به الگویی برای پیش‌بینی وضعیت سواد رسانه‌ای درحوزه سلامت با توجه به نقش و سهم استفاده کاربران از رسانه‌های اجتماعی است. منظور از سواد رسانه‌ای سلامت، درک افراد از توانایی‌شان در دسترسی، تحلیل، خلق و انتقال پیام‌های ارتباطی در حوزه سلامت از طریق رسانه‌هاست. روش تحقیق، پیمایش و جامعه آماری، شهروندان بزرگسال تهرانی هستند که از اینترنت استفاده می‌کنند. نمونه‌گیری به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای و زمان اجرای پیمایش، اردیبهشت ماه سال 1398 بوده است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته است که روایی (صوری و سازه) و پایایی (ضریب آلفای کرونباخ 0.837) آن مناسب ارزیابی شده است. بر اساس الگوی تحلیل مسیر، از میان متغیرهای بررسی شده، «رضامندی از کاربرد رسانه‌های اجتماعی در حوزه سلامت» بیشترین سهم را در پیش‌بینی تغییرات سواد رسانه‌ای سلامت کاربران اینترنت در تهران دارد و بعد از آن به ترتیب «میزان استفاده از رسانه‌های اجتماعی»، «سال‌های تحصیل»، «پذیرش رسانه‌های اجتماعی در حوزه سلامت» و «سن» قرار دارند. می‌توان نتیجه گرفت با افزایش ضریب نفوذ اینترنت، شکاف دیجیتال بیش از دسترسی و میزان استفاده اعضای جامعه از فناوری‌های نوین، در زمینه نحوه بهره‌گیری آنان از این رسانه‌ها معنا پیدا می‌کند. در بین متغیرهای زمینه‌ای، «جنس» نقشی در تبیین سواد رسانه‌ای در حوزه سلامت نداشته‌ است اما «تحصیلات» و «سن» به شکاف دیجیتال در بین گروه‌های اجتماعی دامن می‌زنند.

a path analysis on media health literacy and its relation to social media consumption in tehran

in spite of the necessity of media literacy for optimal use of new communication technologies, media consumption experience may increase media literacy as well. the purpose of the present research is to propose a model for predicting internet users’ media health literacy according to their social media consumption patterns. by media health literacy, we mean people’s perceived abilities to access, analyze, create and convey health messages through media. the research method is survey which was conducted in may 2019. the research tool is the questionnaire whose reliability (cronbach’s alpha=0.837) and validity (face validity and construct validity) have been confirmed. the statistical population is adult citizens of tehran who use internet. according to the path analysis model, gratifications obtained from social media use in the field of health is the most powerful predictor of media health literacy levels. frequency of social media use , years of education , adoption of health related social media and age are the other independent variables which have shares in predicting media health literacy’s level among social media users in tehran. in conclusion, by increase in citizens’ access to internet, digital divide shifts from unequal access to new communication technologies to the quality of usage. in addition, digital divide remains between social groups in terms of age and years of education , but sex does not define social media users’ media health literacy levels.