نقش کپی رایت در دسترسی همگانی به اطلاعات؛ محدود سازی یا سالم سازی

حقوق مالکیت ادبی و هنری (کپی‌رایت) در راستای حمایت از مولفان و هنرمندان از یک‌سو و حمایت از حقوق جامعه (منافع عمومی) از سویی دیگر، به مولفان و هنرمندان حقوق انحصاری اعطا می‌کند. مولف می‌تواند به استناد داشتن این حقوق در مدتی موقت، از تجاری‌سازی اثر خود کسب درآمد نموده (حق مادی) و نام خود را به‌عنوان پدیدآورنده برای همیشه در تاریخ و فرهنگ بشریت ثبت نماید. (حق معنوی). یکی از مصادیق حقوق جامعه، حق دسترسی به اطلاعات در راستای آموزش و ارتقای کیفیت زندگی است. در نگاه اول به نظر می‌رسد که کپی‌رایت و حق انحصاری مولف، محدودکنندۀ این حق جامعه باشد، اما با نگاهی به مبانی مالکیت فکری به‌طور عام و مالکیت ادبی و هنری به‌طور خاص و همچنین بررسی دقیق مقررات ملی و بین‌المللی چنین نتیجه می‌شود که نه‌تنها این حق انحصاری، تامین‌کننده سلامت و اصالت اطلاعات و محصولات فرهنگی بوده و از این‌جهت با منافع جامعه همسو است، بلکه محدودیت‌ها و استثناهای وارد بر آن نیز مانع نقش محدودسازی کپی‌رایت در دسترسی عموم به اطلاعات می‌شود. علاوه بر این پیش‌بینی حق معنوی برای مولف، اصالت و سلامت اطلاعات را در پی داشته و موجب برخورداری جامعه از اطلاعات اصیل و با منبع و منشا مشخص و معتبر می‌شود. در این خصوص مفاد ماده 19 لایحه حمایت از مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط و ماده‌های 2 و 2 مکرر کنوانسیون برن در دو سطح ملی و بین‌المللی قابل‌توجه است.

The Role of Copyright in Universal Access to Information; limitation or intactness

The Role of Copyright in Universal Access to Information; Lmitation or Intactness Document Type: Research Paper AuthorMohammad Hadi Mirshamsi Allameh Tabataba’i University, Faculty of Law and Political Sciences, Department of Private and Economic Law10.22054/nms.2020.56568.1077 AbstractCopyright grants authors and artists, exclusive rights to protect authors and artists, on the one hand, and to protect community rights on the other hand. The author can, for a temporary period of time, earn from the commercialization of his work and register his name as the creator forever in the history and culture of humanity. National and international legislatives have provided these rights to authors in a way that prevents them from abusing this right and restricting the community’s rights. One of the examples of community rights is the right of access to information. At first glance, copyright seems to limit this right of society, but in conclusion, with a look at the foundations of intellectual property, in general, and at the foundations of copyright, in particular, as well as careful scrutiny of national and international regulations, not only does this monopoly guarantee the intactness and originality of information and cultural materials, and is in line with the public interests, but also the limitations and exceptions to it impede the copyright restrictive role on the right of access to information. In addition, the prediction of the moral right of the author leads to originality and authenticity of information and enables the community to enjoy original and authentic information with a definite and certain source. In this respect, the provisions of Article 19 of the Bill on the Protection of Literary and Artistic Property and the Articles 2 and 2bis of the Berne Convention at national and international levels are significant.