سلاح یا تسکین: سایبراتنوگرافی خنده سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری سال 1396

با توجه به این که شوخی سیاسی یکی از قالب‌های رایج ارتباطی در ایام حساس انتخابات ریاست ریاست جمهوری سال 1396 بود، این پژوهش به این سوال پرداخته است که چگونه در سیاسی‌ترین زمان ممکن از شوخی سیاسی بهره گرفته شده است. بدین منظور دو گروه تلگرامی با گرایشات مفرط اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی انتخاب شد و بیش از 7000 پیام از این دو گروه در بازه‌ی زمانی یک ماه قبل از انتخابات با روش سایبراتنوگرافی مورد تحلیل گرفت. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که شوخی در مقام سلاح در نبرد نشانه‌شناختی علیه گروه رقیب و حفظ فاصله شناختی از ایشان استفاده شد و در مقام تسکین به عنوان ابزاری برای کاهش فشارها و اضطراب‌های سیاسی و افزایش همدلی با خودی‌ها مورد استفاد قرار گرفت. اما تفاوت عمده در بین دو گروه، استفاده از شوخی مقاومت (استهزای شرایط بد) توسط گروه اصلاح‌طلب بود. همچنین جریان یافتن ارتباطات سیاسی در بستر شبکه‌های اجتماعی مجازی، از یک سو موجب متناسب‌سازی این بستر با شرایط زبانی و فرهنگی مخاطبان و از سوی دیگر، باعث تغییر منطق امر سیاسی بواسطه ویژگی‌های ذاتی این رسانه شده است. در واقع، در این بستر نوظهور شاهد اختلاط و درهم‌رفتگی فضاها (سیاسی و غیرسیاسی، شخصی و غیرشخصی، شادی و غم و ...) هستیم.

Relief or Weapon: The Cyber-Ethnography of Political Humor in Presidential Election in 2017

Regarding that political humor was one of most prevalent communicative themes during the presidential election in 2017, this research aims to answer this question that how political humor is used in most politicized period of time. So we chose two virtual communities in Telegram messenger including extreme advocates of two main political parties and analyzed more than 7000 massages of these groups during 30 days up to presidential election in 2017, using the CyberEthnographic method. We have found that humor is utilized in two ways: as a weapon (in semiotic battle and keeping up cognitive distance against opponents) and as a relief (for reducing anxiety and nervous pressure and growing sympathy with insiders). But the main distinction between these groups was implementing Survival humor (laughing at misery) by the reformist one. Also these communicative departure to virtual space has caused changes both in Telegram as a medium (customization based on recipient’s lingual and cultural context) and in logic of politics (because of inherent characteristics of this medium). In fact, we are witness of blending areas (political and nonpolitical, personal and impersonal, sadness and happiness and …).