بررسی کمی فعالیت زمین ساختی در کوه آتشفشانی تفتان و پیرامون آن (جنوب شرق ایران)

آتشفشان تفتان به سن پلیوسن کواترنر دارای سیستم ولکانیکی جوان و نیمه فعال است که در 50 کیلومتری شمال شهرستان خاش قرار دارد. بنظر می‌رسد در این منطقه دو پدیدۀ آتشفشان جوان و تکتونیک فعال در ریخت‌سازی منطقه نقش اساسی را ایفا نموده‌اند. در این زمینه از شاخص‌های ژئومورفیک برای مطالعه فعالیت‌های زمین‌ساختی استفاده شده است. این شاخص‌ها عبارتند از: نسبت عدم تقارن حوضۀ زهکشی (af)، سینوسیتی جبهۀ کوهستان (smf)، شیب طولی رودخانه (sl)، پهنای کف دره به ارتفاع آن(vf) ، انتگرال هیپسومتری (hi)، ‌‌می‌باشند. این شاخص‌ها جهت ارزیابی زمین‌ساخت فعال نسبی (iat) حوضه‌ها و زیر حوضه‌های منطقه مورد مطالعه استفاده شد. بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که نو زمین‌ساخت نقش مهمی در تکامل زمین ریختی منطقه داشته است. بر اساس مدل ارائه شده، سه پهنه زمین‌ساختی در ناحیه مورد مطالعه قابل تشخیص است: (پهنه با فعالیت زمین ساختی نسبی بالا) این پهنه فقط در دو زیرحوضۀ 4b و 9c مشاهده شده است. پهنه با فعالیت زمین ساختی نسبی متوسط) ناحیه وسیعی از منطقه مورد مطالعه در این پهنه قرار گرفته که از ساختارهای مهم آن در شمال باختر می‌توان به گسل درگیابان و گسل سعد آباد اشاره کرد. (پهنه با فعالیت زمین ساختی نسبی پایین) این پهنه فقط در دو زیر حوضه 5c، 1d، 9a و 8 مشاهده گردید.