ارزیابی فعالیتهای نئوتکتونیک با استفاده از شاخص های ژئومورفیک(نمونه موردی: حوضه آبریز کذاب-یزد)

سطح زمین و عوارض موجود در آن همواره تحت تاثیر فعالیت های تکتونیک تغییر پیدا می‌کند. درک این تغییرات و ارزیابی مقادیر آن در برنامه ریزیها و مدیریت محیطی بسیار حیاتی است. برای مشخص نمودن فعالیتهای تکتونیکی و تغییرات لندفرمهای سطح زمین شاخص های ژئومورفولوژیکی ابزارهای بسیار مناسبی هستند. بر این اساس، در این پژوهش از هفت شاخص ژئومورفولوژیک شامل شاخص گرادیان طولی رودخانه(sl)، شاخص سینوزیته جبهه کوهستان(smf)، شاخص عدم تقارن حوضه آبریز(af)، شاخص تقارن توپوگرافی معکوس(tsf)، شاخص سینوسی رودخانه اصلی(smr)، شاخص انتگرال هیپسومتری(hi) و شاخص شکل حوضه(bs) استفاده شده است. مقدار بالای شاخص sl و تغییرات مقادیر این شاخص در طول نیمرخ رودخانه و همچنین شکست های متوالی در طول نیمرخ حاکی از فعالیت های تکتونیکی در دوره اخیر زمین شناسی در منطقه است. با این وجود، رودخانه اصلی حوضه خود در داخل یک گسل قرار گرفته است. مقدار شاخص smf بالا که در بخش غربی حوضه به 2/1 رسیده حاکی از فعالیت های تکتونیک بویژه در بخش غربی است. مقدار شاخص عدم تقارن حوضه به حدود 19 (مقدار بسیار زیاد)می‌رسد به گونه ای که مساحت بخش غربی در حدود چهار برابر بخش شرقی است. شاخصهای منحنی و انتگرال هیپسومتریک حاکی از جوان بودن و بالا‌ آمدگی حوضه بویژه در بخش غربی حوضه است. شاخص شکل حوضه درحدود 1 و شاخص سینوسی رودخانه 3/1 بوده که هر دو مقدار نسبتا بالایی را نشان می دهند. بررسی های کلی حوضه بر حسب شاخصهای مذکور حاکی از فعالیت های تکتونیکی در این منطقه است.

Assessment of Neotectonic activities using geomorphical indicators (case study: Kazab basinyazd)

The earth surface and its landforms usually changes by tectonic activities. for defining tectonically activities and changes in the landforms of the earth surface, geomorphological indicators are one of the suitable tools. In the region, there are a few small and great faults and the main goal of the research is studying the movement and activities of the faults in the region in quaternary. To assessment the impacts of neotectonic movements in the region, we showed topographic and morphologic anomalies according to topographic and geologic maps, aerial photographs, digital elevation model, and also filed studies. To evaluate the rate of neotectonic activities in the basin, we have used geomorphological indicators includes; Bs, SL, T, Af, SMF, Hc, Hi, S and also geography information system. More indicators show tectonic activities and the movement of the faults. The rate of Bs is high. Besides, the rate of the profile of the river is different, because the main river has located inside a fault valley. SMF index is about 1.2 that indicates tectonic activity. The rate of AF reaches to 19 so that the area of the west is about four times the east segment. The index of hypsometric integral show uplifting especially in the west segment. The indexes of BS SMR are about 1 and 1.3 that both of them point out high rate.