ارزیابی شواهد ژئومورفولوژیک برای گودال برخوردی احتمالی زیروکی در سیستان و بلوچستان، جنوب‌شرق ایران

با وجود مطالعات گسترده ی انجام شده درباره ی پدیده های ژئومورفولوژی ایران، تا کنون بررسی گودال های برخوردی مورد توجه قرار نگرفته است. در این مقاله بر اساس روش های سنجش از دور و برداشت های میدانی، یک ساختار گودالی شکل در دشت سمسور در جنوب شرقی ایران مورد ارزیابی قرار گرفت که پیش از این توسط منصوری دانشور و باقرزاده در سال های 2011 و 2013 به عنوان یک گودال احتمالی حاصل از برخورد شهاب سنگی معرفی شده است. گودال زیروکی توسط باراتوکس و همکاران در سال 2012 به عنوان یک سایت دارای پتانسیل برخورد معرفی شده و در آگوست 2013 به عنوان تنها گودال برخوردی شهاب سنگی امکان پذیر و قابل تایید در ایران در پایگاه تخصصی ساختارهای برخوردی جهان (دانشنامه مخاطرات طبیعی دانشگاه نووسی بیرسک، روسیه) ثبت گردید. اگر این گودال به عنوان گودال برخوردی تایید شود آنگاه اولین نمونه­ی در ایران و سومین نمونه آن درخاورمیانه پس از وبار در عربستان و جبل وقف الصوان در اردن خواهد بود. ارزیابی گودال زیروکی با استفاده از تفسیرهای سنجش از دور ژئومورفولوژیکی و در سطوح مختلف مطالعات توپوگرافی، ژئوفیزیک، زمین شناسی، و پتروگرافی به انجام رسیده است. مهم ترین نتایج حاصل شده از این تحقیق نشان دهنده ی ساختار واضح گودالی شکل با لبه های برآمده و توپوگرافی برجسته مرکزی می باشد. همچنین اطلاعات ژئوفیزیک به خوبی نشان دهنده ی یک بی هنجاری ثقلی منفی و دایره ای شکل منطبق بر گودال است که آن را از پدیده های آذرینی و دیگر شکل های فرسایشی متمایز می سازد.

Evaluation of Geomorphological Evidences for Possible Impact Crater of Zirouki in Sistan and Baluchestan, SE Iran

Despite the extensive studies on geomorphological phenomena in Iran, since investigation of meteorite impact craters h not been considered. Based on both remote sensing technique and field work we have recognized the circular structure of Zirouki crater in the Samsour desert, southeast of Iran, which is claimed by MansouriDaneshvar and Bagherzadeh as possible impact crater on 2011 and 2013. The Zirouki crater is defined as one of potential impact sites by Baratoux et al, (2012) and registered as first possible impact carter of Iran in Expert Database on Earth Impact Structures (Web Encyclopedia on Natural Hazards, Novosibirsk, Russia). When the crater confirmed as an impact structure then would be the third impact structure candidate in the Middle East after the Wabar craters in Saudia Arabia and Jebel Waqf as Suwwan in Jordan. Investigation of the possible impact structure of Zirouki crater was done using the geomorphological interpretations in different levels of topographical, geophysical, geological and petrographical studies. The main results of the present study revealed that quite obvious crater shape morphology with mounded rims and a central uplift projection; as well geophysical pattern provided very strong evidence for possible impact structure, indicating the presence of circular negative gravity anomaly at the whole of the craterwhich distinct it from igneous patterns and other erosive forms.