بررسی نقش تغییرات اقلیمی در خطر وقوع آتش ‌سوزی‌ در جنگل ‌ها و مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد

آتش‌ سوزی یکی از عوامل تهدید کننده جنگل‌ ها و مراتع ایران به‌شمار می‌رود. سالانه هزاران هکتار از جنگل‌ها و مراتع زاگرس طعمه حریق می‌شوند. طی سال ‌های اخیر بخش وسیعی از جنگل‌ها و مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد در اثر آتش ‌سوزی از بین رفته است. تحقیق حاضر به ‌منظور بررسی نقش تغییرات پارامترهای اقلیمی در وقوع آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع این استان انجام شد. برای این منظور هم رابطه زمانی و هم رابطه مکانی بین متغیرهای اقلیمی و آتش‌سوزی بررسی شد. داده‌های متغیرهای اقلیمی (1400-1385) از سازمان هواشناسی ایران و داده‌های آتش‌سوزی (تعداد،‌ وسعت و موقعیت مکانی) در دوره 1400-1385 از اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد به‌دست آمدند. رابطه بین متغیرهای اقلیمی و آتش‌سوزی طی زمان موردمطالعه، براساس ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل‌های رگرسیونی حاصل شد. پس از تهیه نقشه موقعیت آتش‌سوزی‌ها و نقشه‌های پارامترهای اقلیمی با روش‌های درون‌یابی، رابطه مکانی بین متغیرهای اقلیمی و وقوع حریق با روش رگرسیون لجستیک به‌دست آمد. مدل‌سازی احتمال خطر وقوع آتش‌سوزی، با استفاده از 70 درصد موقعیت آتش‌سوزی‌ها و روش رگرسیون لجستیک انجام شد. به‌منظور ارزیابی کارایی روش رگرسیون لجستیک از 30 درصد موقعیت آتش‌سوزی‌ها و روش سطح زیرمنحنی (auc) استفاده شد. برای ارزیابی صحت نقشه احتمال خطر وقوع آتش‌سوزی از ماتریس خطا و شاخص صحت کلی استفاده شد. نتایج رابطه زمانی نشان داد که تعداد آتش‌سوزی رابطه معنی‌داری با میانگین سرعت باد فصلی داشت. نتایج رابطه مکانی نشان داد که میانگین درجه‌حرارت فصلی مهمترین متغیر در وقوع آتش‌سوزی بود. نتایج ارزیابی کارایی و صحت‌سنجی روش رگرسیون لجستیک و نقشه احتمال خطر آتش‌سوزی نشان داد که این روش با سطح زیرمنحنی 0.95 و صحت کلی 92.7 درصد، دقت مطلوبی در شناسایی مناطق خطر آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع استان کهگیلویه و بویراحمد داشته است. نتایج این تحقیق در مدیریت، نظارت و پیش‌بینی آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی استان بسیار کاربردی است.

investigating the role of climate change in the risk of wildfires occurring in the forests and rangelands of kohgiluyeh and boyer-ahmad province

fire is one of the threatening factors of iran’s forests and rangelands. thousands of hectares of forests and rangelands are burned by fire in zagros, yearly. a wide part of kohgiluyeh and boyer ahmad’s forests and rangelands have burned by fire in recent years. the present research was conducted to investigate the role of climatic parameter changes in fire occurrence in forests and rangelands of this province. both temporal and spatial relationships between climatic and fire variables were investigated. climatic variables data were obtained from the iran meteorological organization and fire data (number, area, and location) in the period of 2006-2020 were obtained from the natural resources and watershed organization of kohgiluyeh and boyer ahmad province. the temporal relationship between climatic and fire variables was analyzed based on pearson correlation coefficient and regression analysis. after preparing the fire map and climatic maps by interpolation method, the spatial relationship between climatic variables and fire occurrence was obtained by the logistic regression method. the spatial modeling of the fire risk probability was done using 70% of fire locations and the logistic regression method. to evaluate the efficiency of the logistic regression method, 30% of fire locations and area under the curve (auc) method were used. for the accuracy assessment of the fire risk probability map, error matrix and overall accuracy were applied. results of the temporal relationship showed that the number of fires had a significant relationship with seasonal wind speed mean. results of spatial relationship showed that seasonal temperature mean was the most important variable in fire occurrence. evaluation of efficiency and validation of logistic regression and fire risk map showed that this method with auc 0.95 and oa 92.7% had a good accuracy in identifying fire risk areas in forests and rangelands of the province. the results of this research are practical in fire management, monitoring, and prediction in the natural resources of the province.