بررسی آب و هواشناختی بارش های سیل زای بهار 1398 در غرب ایران

در اواخر اسفند 1397 و اوایل فروردین 1398 خورشیدی بارش‎های سنگینی در ایران رخ داد که به جاری شدن سیل در چندین استان ایران انجامید. در این مقاله سیلاب‎های بهار 1398 در حوضه های غربی کشور (کرخه و کارون بزرگ) بررسی شده است. این سیلاب‎ها زیان‎های بسیار سنگینی به کشور وارد آورد. نهادهای اجرایی کوشیدند این رویداد را کالبدشکافی کنند و علل و پیامدهای آن را بشناسند. این تجربه نشان داد که سیلاب پدیده‎ای انسانی – طبیعی است و طبعاً مانند همه ی دیگر پدیده های انسانی پیچیده است؛ پیچیده، به این معنا که برایند برهم کنش‎های اجزای بسیار متنوعی است. در این جا بخشی از یکی از اجزای این پدیده ی پیچیده یعنی بخش بارش از بُعد آب و هواشناختی مسئله بررسی شد. به این منظور به کمک پایگاه داده بارش اسفزاری میانگین بلندمدت بارش به روش کریجینگ محاسبه و با بارش سال 1398 که با داده های 475 ایستگاه تهیه گردید مقایسه شد. از این گذشته سری زمانی بارش به روش وزنی برای تک تک زیرحوضه های منطقه محاسبه و وضعیت بارش انباشته در زمان ریزش‎ها مشخص شد. این بررسی نشان داد شدت بارش‎های بهار 1398 نسبت به رویدادهای تاریخی بیش‎تر نبوده است اما حجم بارش دریافتی حوضه ها بی‎سابقه بوده است. بنابر این از دیدگاه آب و هواشناختی مهم‎ترین نقش را بارش سنگین و موقعیت هسته‎ی بارش در بروز این سیلاب بازی کرده است. حجم بارش در دو حوضه کرخه و کارون در یک دوره‎ی 9 روزه معادل حدود 70 درصد بارش سالانه‎ی این دو حوضه بوده است. استقرار هسته ی بارش در بخش پرشیب شرقی حوضه نیز در تشدید سیلاب نقش داشته است. این نتایج به لطف داده های شبکه ‎ای بارش به دست آمد.

a climatological survey of spring of 2019 flood-causing precipitations in the western parts of iran

in late march 2019, heavy rains occurred in iran, which led to floods in several provinces of the country. in this paper, the spring floods of 2019 in the western basins of the country (karkheh and karun) have been investigated. these floods brought heavy losses to the country. nation administration tried to dissect this event and know its causes and consequences. this experience showed that flood is an anthropogenic physical phenomenon and it is naturally complex like all other human phenomena; complex, in the sense that it is the result of the interaction of many different components. here, we have examined partly one of the components of this complex phenomenon, that is, the part of precipitation from the climatological point of view. this investigation showed that the intensity of rain in the spring of 2019 did not exceed the historical events, but the amount of rain received by the basins was unprecedented. therefore, from a climatological point of view, heavy rainfall and the location of the core of rainfall played the most important role in the occurrence of this flood. the amount of rainfall in the karkheh and karun basins in 9 days was equivalent to about 70% of the annual rainfall of these two basins. the establishment of the rain core in the eastern steep part of the basin has also contributed to the intensification of floods.