تعیین نقطه تغییر آستانه‌های دمایی امواج گرمایی و سرمایی در ایران زمین طی دوره آماری 2018-1966

با بررسی روند تغییرات دمای هوا، می‌‌توان ردپای تغییرات اقلیمی را در پهنه ایران جستجو کرد. تغییر اقلیم و افزایش دما از مسایل مهم زیست محیطی بشر به حساب میآیند. بر اساس روش نقطه تغییر، می‌‌توان زمان آغاز تغییرات متغیرهای اساسی مانند دمای کمینه و بیشینه را شناسایی نمود. بنابراین هدف از پژوهش حاضر واکاوی نقطه تغییر آستانه های دمایی امواج گرمایی و سرمایی در ایران زمین است. منظور از آستانه دمایی مقدار صدک 95ام برای مقادیر بیشینه دمایی و صدک 5‌ام برای مقادیر کمینه می‌باشد. بدین منظوراز دادههای روزانه دمای (کمینه و بیشینه) 43 ایستگاه همدید ایران که دارای دوره آماری طولانی ( 1966-2018) و پراکنش مناسب بوده، استفاده گردید. به منظور شناسایی زمان تغییر آستانه دمایی از سه روش نقطه تغییر پتیت، آزمون همگنی استاندارد و بویشاند بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که آستانه‌‌ی دمایی امواج گرمایی و سرمایی طی چند دهه گذشته روندی افزایشی داشتهاند. نرخ رشد افزایشی به ترتیب به ازای هر سال برابر با 0.019 و 0.052 درجه سلسیوس به ازای هر سال است. بنابراین در پژوهش پیش‌رو مشخص گردید که روند افزایشی آستانه‌‌ی دمای منجر به افزایش بسامد بیشتر دماهای بیشینه گردید و از طرفی منجر به افزایش روزهای گرم و کاهش شب‌های سرد خواهد شد، افزون بر بسامد بیشتر رویدادها، می‌توان اظهار نمود بسامدها از دمای بالاتری نیز برخوردار می‌باشند. بر اساس نتایج تحلیل فضایی زمانی آستانه‌‌ها روند افزایشی دمای کمینه در نواحی شمال غرب، زاگرس و جنوب شرق ایران کاملاً مشهود است و از دیگر نتایج این مطالعه می‌توان به زمان نقطه تغییر یا جهش آستانه دمایی امواج سرمای و گرمایی در حدود سال 1991 تاکید نمود. سال مذکور با مطالعات جهانی همراستای دارد.

determining the change point of temperature thresholds of heat and cold waves in iran during1966-2018

by assessing the trend of air temperature changes, it is possible to explore traces of climatic changes in the area of iran. climate change and temperature increase are important human environmental issues. based on the change point method, it is possible to identify the onset time of changes in basic variables such as minimum and maximum temperature. therefore, the present research aims to analyze the change point of temperature thresholds of heat and cold waves in iran. the temperature threshold means the 95th percentile for maximum temperature values and the 5th percentile for minimum values. for this purpose, the temperature data (minimum and maximum) of 43 synoptic stations in iran, which have a long statistical period (1966 2018) and suitable distribution, were used. to identify the temperature threshold change time, three change point methods pettitt, snht, and buishand’s range test were used. the results showed that the temperature threshold of heat and cold waves has been increasing over the past few decades. the rising growth rate is equal to 0.019 and 0.052 degrees celsius per year, respectively. therefore, in the current study, it was found that the increasing trend of the temperature threshold led to an increase in the frequency of maximum temperatures, and on the other hand, it will lead to an increase in hot days and a decrease in cold nights, in addition to the higher frequency of events, it can be stated that the frequencies will move towards higher values. based on the results of the spatial temporal analysis of the thresholds, the increasing trend of the minimum temperature in the northwest, zagros, and southeast regions of iran is quite evident. and from the other results of this study, we can emphasize the time of the change point or jump of the temperature threshold of cold and heat waves around 1991. the mentioned year is in line with global studies