ارزیابی پایداری منابع آب زیرزمینی حوضه آبریز سیرجان با استفاده از روش پویایی سیستم‌ها

آب‌های زیرزمینی با توجه به کمبود منابع آب سطحی نقش مهمی را در زندگی بشر امروز ایفا می‌نمایند و از آنجایی که بیش از 60 درصد ایران را مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل می‌دهد، تامین آب در این مناطق و بخصوص منطقه مورد مطالعه بستگی مستقیم به منابع آب زیرزمینی داشته است، بدیهی است در صورت عدم مدیریت صحیح، برداشت مداوم از این منابع ارزشمند موجب بحران‌های جدی می‌شود. لذا مدل‌سازی این منابع مورد توجه محققین بسیاری و نیز تحقیق حاضر قرار گرفت. این پژوهش سعی دارد به ارزیابی وضعیت پایداری آبخوان در آینده و عوامل موثر بر ناپایداری منابع آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه بپردازد. برای این منظور، با استفاده از روش پویایی سیستم(sd) و نرم‌افزار ونسیم به مدلسازی منابع و مصارف آب محدوده مطالعاتی سیرجان پرداخته شد. درادامه، پس از مشخص شدن درجه اطمینان از مدل، به تبیین سناریوها و اجرای مدل برای پیش بینی تراز آب زیرزمینی در سال‌های آتی پرداخته شد. در پایان، شاخص پایداری در هر سناریو محاسبه شد تا وضعیت پایداری آب در سال‌های آتی بررسی شود. پس از اعمال سناریوها نتایج نشان داد که با ادامه وضعیت موجود وضعیت آبخوان ناپایدارتر خواهد شد و از جمله متغیرهای برون‌زای موثر، مصارف کشاورزی می‌باشد.

modeling of groundwater resources in sirjan basin using the dynamics systems method

due to the scarcity of surface water resources, groundwater plays an important role in human life, especially in arid and semi arid regions. since more than 60% of iran is arid and semi arid regions, the water supply in these areas, and especially the study area, depends on groundwater resources, so over extraction of these valuable resources causes many crises. therefore, modeling of these sources was considered by many researchers as well as the present study. this study tries to evaluate the stability of the aquifer in the future. also, investigate the factors affecting the instability of groundwater resources in the study area. for this purpose, the study area was modeled using the dynamics method of systems, resources, and water consumption. then, the results of model validation were presented using limit condition tests and sensitivity analysis. after determining the degree of reliability of the model, the scenarios were explained and the model was implemented to predict the groundwater level in the coming years. in the end, the sustainability index was calculated in each scenario, to examine the status of water sustainability in the coming years. the results of limit condition tests and sensitivity analysis showed that the model was in good agreement with reality. also, after applying the scenarios, the results showed that the aquifer will become more unstable as the current situation continues. agricultural consumption is one of the variables affecting the resource and consumption model, so by reducing this variable, the amount of sustainability will improve.