تعیین مقادیر نابهنجاری‌‌های آرسنیک و گوگرد در خاک‌‌های دشت خاش، جنوب‌‌شرق ایران: با تاکید بر تاثیر دراز مدت آتش‌‌فشان تفتان

در این پژوهش، میزان آلودگی آرسنیک و گوگرد در نمونه‌‌های خاک دامنه‌های آتش‌فشان تفتان و دشت خاش واقع در جنوب تفتان، جنوب‌شرق ایران، مطالعه شده است. غلظت عناصر آرسنیک و گوگرد در نمونه‌های مطالعه شده به ترتیب بین 6 تا 14 پی‌پی‌ام و0/03 تا 0/51 درصد متغیر بوده و بالاتر از حد مجاز استاندارد سازمان حفاظت محیط ‌زیست آمریکا است. نقشه‌های پهنه‌بندی آلودگی برای منطقه مورد مطالعه نشان می‌دهند که به طور کلی نمونه‌های دشت خاش، بویژه بخش جنوبی آن، نسبت به نمونه‌های دامنه‌های تفتان، آلوده‌تر هستند. این پدیده با افزایش بخش سیلتی و رسی خاک و افزایش پی‌اچ در نمونه‌های بخش جنوبی تفتان همراه است. از مقایسه مقادیر آرسنیک و گوگرد در نمونه‌‌های آب زیرزمینی دشت خاش ( به ترتیب 0/005 تا 0/1 و 72 تا 528 میلیگرم در لیتر) و نقشه‌های پهنه‌بندی آلودگی آب‌های زیرزمینی می‌‌توان نتیجه‌‌گیری کرد که واکنش‌‌های تبادل یونی ، بین ذرات خاک و آب زیرزمینی وجود داشته است. وجود برخی نابهنجاری‌های آرسنیک در نمونه‌های خاک دشت خاش و عدم وجود آن‌ها در نمونه‌های آب زیرزمینی، نشان از وجود کانی‌زایی‌های محلی آرسنیک مرتبط با فعالیت‌های گرمابی تفتان دارد. این کانی‌زایی‌ها اغلب مربوط به ترکیبات دارای جیوه و طلا هستند که کانی‌های سولفید آرسنیک (رآلگار و اورپیمنت) را به همراه دارند و در دوره هایی از فعالیت تفتان در این مناطق شکل گرفته اند. لذا مهمترین عامل در آلودگی خاک‌‌های منطقه مورد مطالعه، فعالیت‌های آتش‌فشانی-گرمابی تفتان بوده است.

determination of arsenic and sulfur anomalies in the soils of dasht-e-khash, se iran: long-term effects of the taftan volcano

in this research pollution of soil samples from the southern slopes of the taftan volcano, se iran, and the khash plain to the south of the volcano is studied. the concentrations of arsenic and sulfur in the soil samples are 614 ppm and 0.030.51 wt.%, respectively, both more than the quality standard values of usepa. pollution zoning maps indicate that samples from khash plain to the south are, generally, more polluted in comparison with the samples from taftan slopes to the north of the area. this phenomenon is associated with an increase in the finegrained portion (siltclay), and the ph of the soil samples. it is inferred from the comparison of the as and s contents of the khash plain aquifer (0.0050.1 and 72528 mg/l, respectively) and the groundwater pollution zoning maps that watersoil ionexchange reactions have played important role in the soil pollution processes. some significant arsenic anomalies in the soil sample, despite the lack of the same in the groundwater, are attributed to arsenic mineralization due to taftan hydrothermal activities. the mineralization is related to mercurygold generation in the area which is usually accompanied by arsenic sulfide minerals realgar, ass and orpiment, as2s3. therefore, hydrothermal activities of the taftan volcano produce a particular effect on arsenic and sulfur soil pollution.