اثر سیل در تغییر پارامترهای کیفی آب رودخانه زرین‌گل، استان گلستان

به‌منظور بررسی تاثیر سیل بر روی پارامترهای کیفی آب رودخانه زرین‌گل، از پنج ایستگاه بر روی رودخانه در سه دوره قبل، همزمان و بعد از وقوع سیل نمونه‌برداری و برخی از پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب تعیین‌‌شد. برای مقایسه و تعیین اختلاف آماری بین پارامترها کیفی از آزمون f استفاده‌شد. سپس تغییرات هیدروژئوشیمیایی رودخانه، عوامل موثر در کنترل ترکیب شیمیایی و همچنین فرآیندهای غالب آب رودخانه تعیین‌شد. درنهایت جهت پیش‌بینی احتمال رسوب و یا انحلال برخی از کانی‌ها کربناته و تبخیری در هر سه دوره، از شاخص‌های اشباع استفاده‌شد. نتایج این پژوهش نشان‌داد که در زمان سیل یون‌های کلراید و سدیم یونهای غالب آب بوده و بیشترین تغییرات در زمان‌های مختلف مربوط به دو یون مذکور می‌باشد. تیپ غالب آب رودخانه در زمان‌های قبل و بعد از وقوع سیلاب بیکربنات منیزیک می‌‌باشد. درحالیکه در زمان وقوع سیل به سولفات تا کلرید سدیک تغییر می‌یابد. براساس دیاگرام‌های پایپر و دوروف اکثر نمونه‌های مربوط به قبل و بعد از وقوع سیلاب دارای رخساره‌های نزدیک به منطقه تغذیه (بیکربناته) هستند. درحالیکه در زمان وقوع سیلاب با فراوانی یونهای کلراید و سولفات در آب، رخساره‌های ترکیبی غالب می‌شوند و میزان tds آب در این زمان تقریبا سه برابر قبل از وقوع آن می‌باشد. براساس تجمع، توزیع و جهت یافتگی نمونه‌ها بر روی دیاگرام گیبس،  عامل اصلی کنترل کننده شیمی آب رودخانه زرین‌گل در هر سه دوره، هوازدگی شیمیایی کانی‌های تشکیل دهنده سنگ‌های حوضه می‌باشد. همچنین براساس نتایج حاصل از نسبت‌های ‌یونی، انحلال برخی از کانی تبخیری نظیر ژیپس همزمان با پدیده تبادل کاتیونی از جمله فرآیندهای غالب هیدروژئوشیمیایی در زمان وقوع سیل می‌باشد. درحالی‌که در بیشتر نمونه‌های مربوط به قبل و بعد از سیل فرآیند عکس تبادل یونی غالب می‌باشد. براساس نتایج حاصل از نمودارهای دو متغیره، منشا اصلی شوری آب رودخانه زرین‌گل انحلال کانی‌ها تبخیری (نظیر هالیت) متعلق به سازند مبارک می‌باشد.

the effect of flood on changing water quality parameters in zarrin-gol river, golestan province

to investigate the flood effect on changing the zarringol water quality parameters, water was sampled from five stations on the river in three periods before, during, and after a flood and then some physicochemical parameters were determined. ftest was used to compare and determine the statistical difference between the qualitative parameters. then, the hydrogeochemical changes of the river, effective factors in controlling the chemical composition as well as the dominant processes of the river water were determined. finally, saturation indices were used to predict the possibility of precipitation/dissolution of some carbonate and evaporative minerals in all three periods. results revealed that during the flood, chloride, and sodium ions were predominant ions in water and the most changes at different times were related to these two ions. the predominant water type in the periods before and after the flood was mghco3. based on the piper and durov diagrams, most pre and postflood samples have facies of recharge areas. while, during the flood, with the abundance of chloride and sulfate ions in the water, composite facies prevail, and tds at this time is almost three times before it occurs. based on the accumulation, distribution, and orientation of the samples on the gibbs diagram, the main factor controlling the water chemistry of the zarringol river in all three periods is the chemical weathering of the minerals that form the basin rocks. also, based on the results of ionic ratios, some evaporative minerals dissolution such as gypsum simultaneously with the phenomenon of cation exchange is one of the dominant hydrogeochemical processes during floods. while in most samples before and after the flood, the reverse ion exchange process is predominant. according to the results of bivariate diagrams, the main source of salinity of the zarringol river is the dissolution of evaporative minerals (such as halite) belonging to the mubarak formation.