پهنه‌‌بندی مناطق مستعد آتش‌‌سوزی در بوم‌‌سازگان‌‌های جنگلی زاگرس شمالی (مطالعه موردی: جنگل‌‌های سردشت درآذربایجان غربی)

تعادل بوم‌شناسی طبیعت وابسته به‌سلامتی بوم‌‌سازگان‌‌های جنگلی است. آتش‌‌سوزی تاثیرات جبران‌‌ناپذیری بر کارکردهای بوم‌شناسی بوم‌‌سازگان جنگلی می‌‌گذارد، بطوری‌‌که سبب اختلال در تولید اکسیژن و ترسیب کربن، کاهش تنوع زیستی، گسترش آفات و بیماری‌‌ها و درنهایت برهم خوردن تعادل طبیعت می‌‌شود که نقش بی‌همتایی بو‌‌م‌‌سازگان جنگلی دارد. تحقیق حاضر با هدف پهنه‌بندی خطر آتشسوزی در جنگل‌های شهرستان سردشت در استان آذربایجان غربی با وسعت 1784.8 هکتار برای دستیابی به راهکارهای مدیریتی جهت  مقابله با آن انجام شد. به این منظور پس از گردآوری داده‌‌های مورد نیاز، اقدام به تهیه لایه‌‌های اطلاعاتی شامل ارتفاع، شیب، جهت دامنه، متوسط بارندگی سالانه، متوسط دمای ماهانه، کربن آلی، بافت خاک و تراکم پوشش گیاهی گردید. در مرحله بعد، اولویت‌‌بندی و ارزیابی معیارها و تعیین وزن لایه‌‌ها توسط فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. با اختصاص وزن‌‌های حاصل به لایه‌‌های رستری، عوامل تاثیرگذار و روی هم گذاری لایه های اطلاعاتی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی نقشه امکان وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌‌های منطقه تهیه گردید. نتایج نشان‌‌داد که 12.7 درصد منطقه در محدوده خطر آتش‌سوزی زیاد، 39.9 درصد در محدوده متوسط، 31.9 درصد در طبقه با خطر کم و 15.5 درصد منطقه نیز در محدوده بی‌‌خطر واقع‌ شده‌ است. همچنین، بیشترین تهدید آتش‌‌سوزی،  در نواحی شمال شرق منطقه مورد مطالعه و کمترین خطر آتش‌‌سوزی نیز، در شمال، بخش‌‌هایی  در جنوب و نوار باریکی در نواحی مرکزی منطقه مورد مطالعه مشاهده شد. مقدار شاخص آنگستروم نیز نشان داد که بیشترین احتمال رخداد آتش‌سوزی‌ها در فاصله زمانی خرداد تا شهریور است.

Zoning areas prone to fire occurrences in the forest ecosystems of North Zagros (Case study: Sardasht forests in West Azarbaijan)

The ecological balance in nature is integrated with forest safety. Wildfire causes irreparable effects on the ecological functions of the forest and disrupts the production of oxygen and carbon sequestration, reducing biodiversity, expanding pests and diseases, and eventually breaking the balance of nature, which is the unique role of the forest. The purpose of this study was to identify the factors affecting the occurrence and zoning of fire hazards in Sardasht forests in the area of 1784.8 hectares to achieve control and counteraction strategies. At first, layers of elevation, slope, aspect, precipitation, temperature, organic carbon, soil texture, and vegetation cover were mapped for the study area. AHP was used for prioritization, evaluation criteria, and weighting of the layers. Finally, the classifications of the layer were done using GIS, and hazard scores were classified at four classes included; Safe, low risk, medium risk, and high risk. The results showed that 12.7% of the study area is at high risk, 39.9% has moderate risk, 31.9% is in the lowrisk area and 15.5% is located in the safe area. Also, the Angstrom index was showed that wildfire occurring has maximum possibility between June to September. It was also found that the northeast of the study area is more at risk of fire due to the denser vegetation than other areas. The minimum fire hazard was observed in the north, part in the south, and the narrow strip in the central regions of the study area.