پهنه بندی و تحلیل فضایی خطر وقوع سیلاب مورد مطالعه(روستاهای نمونه شهرستان قائن)

مخاطرات محیطی در شکل‌، مقیاس وچشم‌اندازهای مختلف عملکردهای متفاوتی دارند. بطوری که میزان خسارات و تلفات بوجود آمده از هر بحران یا حادثه‌ ناشی از آن، رابطه‌ای مستقیم با آسیب‌پذیری جوامع انسانی دارد. پژوهش‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که بحران‌ها به تنهایی تعیین‌کننده میزان خسارات نیستند، بلکه پاسخ عملکرد مسئولان به بحران است که میزان خسارت‌های وارده را تعیین می‌کند. دراین میان سیلاب به‌عنوان مخرب‌ترین عوامل آسیب‌رسان به انسا و جامعه از جمله مخاطرات محیطی است که درحال حاضرحوادث ناشی از آن نیز گسترش بیشتری پیداکرده است. بر این اساس هدف از این تحقیق، پهنه بندی خطر وقوع سیلاب در روستاها می باشد. منطقه مورد مطالعه شهرستان قائن در خراسان جنوبی است که اگرچه دارای میزان بارندگی کم با میانگین سالانه 80 میلی متر می باشد، اما به واسطه وجود خشکسالی های چندساله و عدم رعایت مسائل مربوط به آبخوان و آبخیزداری قسمت اعظم پوشش گیاهی منطقه از بین رفته و این امر موجب افزایش ضریب رواناب گردیده است به طوری که با وجود بارندگی کم و هرچند رگباری سیلاب شکل می گیرد. لذا برمبنای هدف پژوهش، با توجه به شناسایی و تحلیل فضایی عوامل موثر بر وقوع و رخداد سیلاب با استفاده از تکنیک تحلیل سسلسله مراتبی، عامل شیب با وزن 0.279 ، عامل نقطه تمرکز با وزن 0.224 و عامل ارتفاع با وزن 0.149 به ترتیب بیشترین تاثیر در وقوع سیلاب را در منطقه مورد مطالعه داشته اند. همچنین با توجه به نقشه تهیه شده از پهنه بندی وقوع سیلاب در محدوده مورد مطالعه، مناطق به پنج دسته از خطر بسیار کم تا بسیار خطرناک تقسیم شدند و روستاهای در معرض خطرسیلابی و شدیدا سیلابی شناشایی و در بخش یافته های تحقیق معرفی شدند.

Spatial zoning and analysis of flood risk Sample villages of Qaen city)

Environmental hazards in structures, scales and different perspectives have different functions. It has been argued that the amount of damages and losses incurred from each occurrence or the consequence of it has a direct relation with the vulnerability of human societies. Research shows that crises alone do not determine the extent of damages, but the responses of officials and the likelihood of local and vulnerable communities that will determine the extent of damages. In addition, the flood is considered as the most destructive of human and societycausing factors, including environmental hazards, which has already resulted in more damage. The studied area is the Qaen city of South Khorasan, although it has a low rainfall with an average annual value of 80 mm, but due to the existence of perennial droughts and failure to observe aquifer and watershed issues, most of the vegetation in the region has been eliminated, and this This has led to an increase in runoff coefficient. So that despite the low rainfall, and although the flooding pattern is formed. Therefore, based on the objective of the study, due to the identification and spatial analysis of the factors affecting the occurrence and occurrence of the flood. Using the AHP hierarchical model, the gradient factor with a weight of 0.279, the focal point factor with a weight of 0.224 and a height of 0.149, respectively, have the most effect on the occurrence of flood in the study area. Also, according to a map of flood zoning in the scope of the study, the areas were divided into five categories of very lowrisk, hazardous, and risky villages, and were identified as part of the research findings.