پهنه‌بندی نواحی سیل‌خیز با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) و سنجش از دور (rs)، (مطالعه موردی : شهرستان داراب)

مخاطرات طبیعی حوادث ناگواری هستند که هر ساله باعث بروز صدمات و خسارات بسیار زیاد و جبران ناپذیر به محیط طبیعی و پدیده های انسان ساخت می شوند. سیلاب ها از جمله مخاطراتی هستند که همیشه احتمال رخ داد آنها به عنوان یک مخاطره طبیعی برای انسان‌ها وجود داشته است. در این میان شناسایی پهنه های سیل خیز از جمله اقدامات اولیه برای مقابله با آنها محسوب می شود. شهرستان داراب نیز از این امر جدا نبوده و این پژوهش با هدف تهیه نقشه پتانسیل سیل‌خیزی شهرستان انجام شد. با توجه به این نکته که در سیل‌خیزی هر منطقه معیارهای زیادی دخیل می باشد، لذا در این پژوهش12 معیار شیب، جهت شیب، بارش، ارتفاع رواناب، وضعیت شماره منحنی (cn)، جهت جریان تجمعی، وضعیت گروه های هیدرلوژیکی خاک، کاربری اراضی، تراکم پوشش گیاهی، تراکم شبکه زهکشی، وضعیت ارتفاعی حوضه و فاصله از آبراهه ها، انتخاب و نقشه‌های مربوط به هریک تهیه گردید. در مرحله بعد نقشه‌های تهیه شده با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و با استفاده از نرم افزار اکسپرت چویس وزن دهی و توسط مدل منطق فازی فرایند فازی سازی آنها انجام شد. در نهایت همپوشانی لایه ها با استفاده از عملگر فازی جمع جبری (sum) در نرم‌افزار arcmap انجام شد و بدین ترتیب نقشه های مربوط به پهنه بندی خطر رخداد سیل شهرستان داراب با دوره‌های بازگشت مختلف و در 5 طبقه استخراج شد. نقشه‌های بدست آمده با دوره های بازگشت مختلف، از الگوی تقریباً یکسان و مشابهی برخوردار میباشند. به طوری که بر اساس نقشه های نهایی خطر وقوع سیل با دوره‌های بازگشت 25، 15، 5 و 50 ساله، به ترتیب 9/71، 9/39، 8/4 و 9/39 درصد از مساحت شهرستان دارای خطر سیل‌خیزی خیلی کم و 9/24، 10/64، 11/90 و 8/65 درصد از مساحت آن دارای خطر سیل‌خیزی خیلی زیاد می باشد.

Zoning of Floodprone Areas Using Geographic Information System (GIS) and Remote Sensing (RS), (Case Study: Darab City)

Natural hazards are unfortunate accidents that cause a lot of irreparable damage to the natural environment and manmade phenomena every year. Floods are among the hazards that have always been likely to occur as a natural hazard to humans. In the meantime, identifying floodprone areas is one of the first measures to deal with them. Darab city was not isolated from this matter and this study was conducted to prepare a flood potential map of the city. Because many criteria are involved in flooding in any region. Therefore in this study 12 criteria including Slope, Aspect, Rainfall, Runoff Height, Curve Number status (CN), Flow Accumulation, Soil Hydrological Groups status, Land Use, Vegetation Density, Drainage Network Density, Basin Elevation, and Distance to Drainage Network, selected and maps were prepared for each. In the next step, the prepared maps were weighted using the Analytic Hierarchy Process (AHP) method and using Expert Choice software and their fuzzy process was performed by the fuzzy logic model. Finally, the overlap of the layers was performed using a fuzzy algebraic summation operator (SUM) in Arcmap software and thus maps related to flood risk zoning of Darab city with different return periods and on 5 floors were extracted. In maps obtained with different return periods, the pattern is almost identical and similar. According to the final plans, the risk of floods with return periods of 25, 15, 5, and 50 years, respectively 9.91, 9.39, 8.4, and 9.93% of the area of the city with flood risk Very low fertility and 9.24, 10.64, 11.90 and 8.65% of its area has a very high risk of flooding.