بررسی اثرات تغییر کاربری اراضی بر سیل‌خیزی و دبی رواناب حوضه آبریز عموقین

پیشرفت تکنیک‌های تخمین سیلاب امکان استفاده از مدل‌های بارش رواناب را برای ارزیابی خصوصیات هیدروگراف سیل در حوضه‌های آبخیز و کاهش خطرات سیل ایجاد کرده است. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر تغییرات کاربری اراضی در میزان بیشینه دبی سیلاب با استفاده از مدل wms در حوضه عموقین واقع در استان اردبیل، انجام شده است. مساحت حوضه مذکور 78 کیلومتر مربع بوده و برای تعیین مقدار cn منطقه از تلفیق نقشه کاربری اراضی و گروه هیدرولوژیک خاک(b,c,d) به‌دست آمده از تحلیل تصاویر ماهواره لندست 8 در نرم افزار idrisi32 و روی هم‌گذاری آن‌ها در محیط arcgis به‌دست آمد که برای سال‌های 2000 و 2015 به‌ترتیب برابر 76.4 و 78.7 برآورد گردید. نتایج واسنجی (re= 7.17، rmse = 0.44) و اعتبار‌سنجی مدل (re = 2.51، rmse = 0.0042) با وقایع بارندگی رواناب در منطقه نشان‌داد که میزان حداکثر دبی سیلاب و حجم سیلاب به‌خوبی با مقادیر مشاهده شده مطابقت دارد. نتایج نشان‌داد، با توجه به حساسیت بالای این مدل به توزیع بارندگی در سرتاسر منطقه، استفاده از هایتوگراف بارندگی منطقه برای دستیابی به نتایج مطلوب مدل ضروری می‌باشد. همچنین شماره منحنی حوضه، بین سال‌های 2000 تا 2015 افزایش سه درصدی داشته است که در نتیجه کاهش کیفیت مراتع و تغییر کاربری مراتع به زمین‌های کشاورزی بوده و در مناطقی از حوضه می باشد که بیشترین پتانسیل سیل‌خیزی و فرسایش را دارا می‌باشند که سبب می‌شود برای دوره‌های بازگشت 25، 50 و 100 ساله، حداکثر دبی سیلاب به ترتیب برابر 26.22 و 25.5درصد افزایش ‌یابد. بنابر‌این، با توجه به افزایش قابل توجه دبی سیلاب‌ها متاثر از تغییر کاربری در سطح حوضه، مدیریت کاربری اراضی منطقه لازم و ضروری می‌باشد.

Evaluating the Impact of Land Use Changes on Flooding and Flood Runoff in Amuqin Drainage Basin

The progress in flood estimation techniques has enabled us to use rainfallrunoff models to evaluate the hydrographic properties of the flood in watersheds, thus lowering the risks of flooding. Accordingly, this study aimed to determine the peak flood discharge for Amuqin to reveal the impact of land use changes on peak flood discharge using a WMS model. Amuqin area stretches across approximately 78 km2 of land. The Curve Number (CN) of the basin was found by integrating land use maps with soil hydrologic group (B, C, D) obtained from analyzing Landsat 8 Images in IDRISI32 and overlaying the maps in ArcGIS and were estimated at 76.4 and 78.7 for 2000 and 2015, respectively. The model calibration (RE= 7.17، RMSE = 0.44) and validation results (RE%= 2.51, RMSE= 0.0042) with rainfallrunoff phenomena in the area, suggested consistency with observations. Given the high sensitivity of this method to rainfall distribution, an analysis of rainfall across the region is required to obtain reliable results. Further, the curve number of the basin showed a 3% increase between 2000 and 2015 due to the reduced quality of the rangelands and the change to agricultural land use in areas of the basin most prone to flooding and erosion, which increases the peak flood discharge by 22, 26 and 25.5% for return periods of 25,50 and 100 years, respectively. The management of land use seems in order to prevent future increases in the catchment CN.