مدل سازی علل خشک شدن دریاچه ارومیه با استفاده از پویائی شناسی سیستم

اگر چه دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران، دومین دریاچه شور جهان و بیستمین دریاچه بزرگ جهان است و از نظر آب و هوایی متعادل کننده هوای محیط زیست منطقه می‌باشد، اما در چند دهه اخیر رو به زوال گذاشته است. دلایل متعددی برای خشک شدن این دریاچه ذکر شده است. در این مقاله با توجه به پویایی مسئله محیط زیست، پویائی شناسی سیستم به‌عنوان متدولوژی مناسب برای مدل‌سازی علل خشک شدن دریاچه ارومیه به کار گرفته شده است. مطابق متدولوژی معرفی شده توسط استرمن، ابتدا مرز مسئله مورد مطالعه قرار گرفت. متغیرهای کلیدی و رفتار تاریخی آنها در این مرحله بررسی و مطالعه شد. سپس با استفاده از نمودار زیرسیستم، نمودارهای علی حلقوی و نقشه جریان انباشت، فرضیه پویای مسئله تدوین گردید. پس از شبیه‌سازی و آزمون مدل در نهایت برخی از راه‌کارهای احتمالی احیاء دریاچه مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، کاهش ورودی آب‌های سطحی به دریاچه و سدسازی دو عامل اصلی کاهش آب دریاچه می‌باشند. بنابراین تامین حق آبه دریاچه، محدود نمودن ساخت و ساز سدها می‌تواند دو راه‌کار برای توقف روند خشک شدن دریاچه ارومیه باشد. هر چند دینامیزم موجود در درون مسئله به کارگیری هر راه حلی را با دشواری‌ها و عوارض جانبی متعدد می‌توانند مواجهه کند.

Modeling the Causes of Drying of Lake Uremia Using System Dynamics

Although the Urmia Lake is the largest domestic lake in Iran, the second largest saline lake in the world, and the world’s 20th largest lake, and is weatherbalanced for the region’s climate, it has been declining in recent decades. There are several reasons to become dry this lake. In this paper, due to the complexity of the problem, system dynamics is used as a suitable methodology for modeling the reasons for drying Urmia Lake. According to Sterman’s methodology, the boundary of the problem was first studied. Key variables and their historical behavior were studied at this stage. Then, the dynamic hypothesis of the problem was formulated by using the subsystem diagram, circular causal graphs and accumulation flow map. After simulating and testing the model, some of the possible ways were evaluated that lake can be recovery. Based on the results of this study, it seems that two main factors in decrease lake water are reducing the input of surface waters to the lake and damping. Therefore, supplying the Lake right of water and limiting the construction of dams can be two ways to stop the process of drying Urmia Lake. However, the dynamics within the problem, they can apply any solution with many complications and side effects.