سنجش فضایی ظرفیت تاب‌آوری زیرساختی جامعه روستایی شهرستان بجنورد با مدل fahp و منطق فازی در محیط gis

هدف اصلی از تدوین پژوهش حاضر ارزیابی رابطه بین آسیب‌پذیری محیطی و تاب‌آوری زیرساختی جوامع روستایی (در شهرستان بجنورد) به‌منظور ارتقاء ظرفیت تاب‌آوری در نواحی روستایی است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و ماهیت آن کاربردی در نظام برنامه‌ریزی محلی و توسعه روستایی است. متغیرهای تحقیق پس از بررسی مبانی نظری و ادبیات حوزه سنجش آسیب‌پذیری و تاب‌آوری در ایران و سایر کشورها انتخاب گردیده است. بر این اساس، دو شاخص کلی سنجش آسیب‌پذیری و تاب‌آوری زیرساختی جوامع روستایی با استفاده از 26 معیار در دو مدل fahp و منطق فازی (عملگر gamma با حد آستانه 0.7، 0.8 و 0.9) در محیط نرم‌افزار gis انجام گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان‌دهنده برخورداری تقریباً 56.69 درصد مساحت شهرستان از شرایط آسیب‌پذیری محیطی زیاد و خیلی زیاد بوده است که تعداد 47 روستای شهرستان در این پهنه‌ها قرارگرفته است؛ که بررسی شاخص تاب‌آوری زیرساختی مشخص‌کننده وجود رابطه معنادار و مستقیم بین وضعیت تاب‌آوری پایین نواحی روستایی و آسیب‌پذیری محیطی در پهنه‌های شرقی، جنوب و شمال شرق شهرستان بجنورد است. علاوه براین بر اساس خروجی fahp، حدود 31 درصد نقاط روستایی شهرستان و بر اساس خروجی منطق فازی، حدود 53 درصد نقاط روستایی شهرستان در طبقه تاب‌آوری خیلی زیاد) قرارگرفته است. تحلیل تطابق نتایج خروجی fahp و منطق فازی در gis با ضریب کاپای 0.166 نشان داد که نتایج حاصل از دو مدل مذکور دارای درجه تطابق نسبتاً ضعیف ولی مستقیم است که با سنجش صحت مدل‌ها با استفاده از نقاط کنترل زمینی مشخص شد مدل منطق فازی با ضریب کاپای 0.772 نسبت به مدل fahp با ضریب کاپای 0.550 دارای دقت بیشتری است. بنابراین، نیاز به تعادل محیطی و مشکلات توسعه در نظام برنامه ریزی محلی در

A spatial assessment of the infrastructure resilience capacity in rural communities of Bojnourd County by FAHP model and fuzzy logic in GIS

The main purpose of the present study is to assess the relationship between environmental vulnerability and infrastructure resilience of rural communities (in Bojnourd County), so that one can improve the resilience capacity in rural areas. The research was conducted in a descriptiveanalytical method and in nature it is applicable in local planning and rural development systems. Research variables have been selected after reviewing theoretical foundations and literature on vulnerability and resilience assessment in Iran and other countries. Accordingly, two general indicators of vulnerability assessment and infrastructure resilience of rural communities were developed using 26 criteria in FAHP and fuzzy logic (Gamma operator with the thresholds of 0.7, 0.8 and 0.9) in the GIS environment. The results indicate that approximately 56.69% of the County’s area has a high and very high environmental vulnerability, and 47 villages were situated in this area. The survey of the resilience index indicates that there is a significant and direct relationship between low resilience in rural areas and environmental vulnerabilities in the eastern, southern and northeastern parts of Bojnourd County. In addition, based on the FAHP output, about 31 percent of the rural areas of the county, and based on the output of fuzzy logic, about 53 percent of the rural areas of the county are in a very high resilience level). The analysis of the output results of FAHP and fuzzy logic in GIS with a Kappa coefficient of 0.166 showed that the results of the two models have comparatively weak but direct correlation, which was determined by measuring the accuracy of the models using ground control points. Fuzzy logic model with a Kappa coefficient of 0.772 is more accurate than the FAHP model with a Kappa coefficient of 0.550.