مدل‌سازی جریان و تعیین سهم مشارکت زیرحوزه‌ها در هیدروگراف سیل در حوزه‌ آبخیز عموقین، استان اردبیل

تمرکز اقدامات مدیریت آبخیز باید در جهت کنترل رواناب، پیش‌بینی سیلاب و تعیین سهم مشارکت زیرحوزه‌ها در تولید سیل با هدف کاهش خسارت باشد. ارائه راهکارهای مدیریتی و اجرایی کنترل سیل نیازمند توسعه مدل‌ها در زمینه مدل‌سازی بارشرواناب و شبیه‌سازی هیدروگراف جریان به‌خصوص در حوزه‌های فاقد آمار است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی کارآمدی مدل hechms در شبیه‌سازی بارشرواناب حوزه‌ آبخیز عموقین و تعیین سهم مشارکت زیرحوزه‌ها در جریان خروجی است. در این راستا، مدل hechms برای 9 رویداد متناظر بارشرواناب با روش شماره‌ منحنی scs در بخش تلفات، روش هیدروگراف واحد scs در بخش تبدیل بارش به رواناب و روش muskingum در بخش روندیابی اجرا شد. سپس پارامترهای ورودی مدل برای شش رویداد با تابع هدف nashsutcliffe بهینه شده و میانگین مقادیر بهینه شده، برای سه رویداد دیگر در مرحله‌ اعتبارسنجی در نظر گرفته شد. در ادامه به‌منظور اولویت‌بندی سیل‌خیزی زیرحوزه‌ها مدل hechms برای بارش طرح 25 ساله با حذف یک به یک زیرحوزه‌ها اجرا گردید و شاخص‌های سیل‌خیزی f% و𝑓 محاسبه شد. بر اساس نتایج، میانگین معیار آماری نشساتکلیف به میزان 63/0 در مرحله‌ اعتبارسنجی نشان‌دهنده‌ توانایی مدل در شبیه‌سازی هیدروگراف جریان در حوزه‌ آبخیز عموقین بوده است. هم‌چنین نتایج شاخص‌های سیل‌خیزی نشان داد که زیرحوزه‌های b1، b2 و b4 بیش‌ترین سهم را در سیل‌خیزی حوزه آبخیز عموقین دارند. در مجموع بر اساس نتایج، می‌توان گفت که سیل‌خیزی زیرحوزه‌ها تنها متاثر از مساحت زیرحوزه مورد نظر نیست و عواملی از قبیل فیزیوگرافی، کاربری اراضی و حتی موقعیت مکانی زیرحوزه مورد نظر و روندیابی جریان خروجی زیرحوزه در پتانسیل سیل‌خیزی موثر است که باید در مطالعات درنظر گرفته شوند.