ریسک تولید گندم پائیزه متاثر از وقوع شرایط حدی اقلیمی ناشی از تغییر اقلیم (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

این تحقیق با هدف شناسایی شاخص‌های حدی موثر بر عملکرد گندم آبی در استان خراسان رضوی در دوره‌های گذشته و آینده صورت گرفته است. بدین منظور از داده‌های روزانه دمای حداقل، حداکثر و بارش در 20 ایستگاه همدیدی و تبخیرسنجی استان خراسان رضوی با دوره آماری 2011-1982 استفاده شده است. همچنین از داده‌های روزانه پروژه cordex در دوره 2050-2021 با دو سناریو rcp2.6 و rcp8.5 جهت دوره آینده بهره گرفته شده است. مقادیر عملکرد در دوره‌‌‌‌های فوق با مدل واسنجی و ارزیابی شده aquacrop شبیه‌سازی شده است. مقدار متوسط عملکرد در دوره گذشته 3.79 تن در هکتار و در دوره آینده با سناریو 2.6 و 8.5 به ترتیب برابر با 4.88 و 5.24 تن در هکتار به دست آمده است. علت افزایش مقدار محصول در شرایط تغییراقلیم آینده مربوط به افزایش دما و افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن می‌باشد. نتایج تحلیل‌‌‌‌های رگرسیونی شاخص‌های حدی موثر نشان می‌دهد که در هر دو دوره، شاخص‌های حدی موثر از جنس دما بوده و شاخص‌های حدی بارشی به عنوان شاخص حدی موثر شناخته نشده‌اند. بر اساس احتمال وقوع و میزان خسارت‌زایی شاخص‌های حدی کاهنده عملکرد، مقدار ریسک تولید در نقاط مختلف محاسبه شده و پهنه‌بندی شده است. نتایج نشان می‌دهد که در مناطق شمالی و مرکزی ریسک زیاد تا متوسط و در نقاط جنوبی ریسک تولید کم مشاهده می‌شود. درصد مساحت نواحی با ریسک کم و خیلی کم در دوره‌های آینده کاسته شده و بر درصد مساحت نواحی با ریسک متوسط تا خیلی زیاد افزوده می‌شود. این امر نشان‌دهنده آن است که با وجود بیشترشدن عملکرد در آینده، از مساحت مناطق با قابلیت کشت گندم با میزان ریسک کم از لحاظ وقوع شاخص‌های حدی آسیب‌زا کاسته خواهد شد.